علوفه کلزا درتغذیه حیوانات

علوفه كلزا در تغديه دام

چكيده:

با افزايش روز افزون جمعيت ،توسعه دامداري ها وبهبود وضعيت تغذيه مردم نياز به منابع جديد غذايي خصوصاً چربي ها و پروتئين هاي گياهي بيشتر احساس ميشود در همين راستا جهت تغذيه علوفه دام ، تحقيقات گسترده اي در زمينه زراعت كلزا شروع شده ،و كشورهاي چين، فرانسه، انگلستان، هندو كانادا پيشگامان كشت و توسعه كلزا مي باشند . ارقام اوليه كلزا به علت داشتن "اسيد اوراسيك" در روغن و گلوكزينوليتهاي  سمي در كنجاله كمتر مورد استفاده قرار مي گرفت . اما هم اكنون ارقام يك صفردو صفر كه در ارقام سه صفر اسيد اوراسيك كمتر از دو درصد و گلو كزينوليتهاي سمي كنجاله به 18 تا 30 ميكرو مول در هر گرم كنجاله رسيده است ، براي تهيه علوفه دام مناسب مي باشند . استان گلستان با سطح زير كشت حدود 35 هزار هكتار ، يكي از قطبهاي توليد محصول كلزا در كل دانه هاي روغني كشور مي باشد و با كاهش سطح زيركشت پنبه ، اميد است با توليد علوفه كلزا به صورت علوفه كنجاله سبز يا سيلويي تا حدودی مشكلات دامداران برطرف شود . علاوه براين در مصرف علوفه كلزا بايد احتياط هایي صورت گيرد كه از آن جمله زمان مناسب برداشت علوفه مي باشد كه بايد در اوايل غلاف بندي گياه قطع و به مصرف دام برسد .زيرا بعد از تشكيل غلاف (محل اصلي سنتز گلو كزينوليتها ) درصد مواد سمي علوفه بالا ميرود . همچنين بعد از خشك شدن علوفه ، ودر موقع جمع آوري ساقه هاي خشك ، بايد از خشك بودن علوفه اطمينان حاصل نمود ، زيرا چنانچه علوفه مرطوب برداشت شود ، قارچ ها در علوفه رشد كرده و باعث كپك زدگي مي شود . علوفه كلزا در رژيم غذايي دامها منبع پروتئيني خوبي است كه دامداران براي جلوگيري از تاثيرات سو ء"گلوكزينوليت ها " مجازند كه تنها 50تا 60 در جيره غذايي دامها از آن استفاده كنند . زيرا بيشتر از آن براي دامها مشكلاتي ايجاد مينمايند . به طور كلي بايد پذيرفت كه تغذيه انحصاري نشخواركنندگان از علوفه سبز و تازه كلزا به خاطر بالا بودن مقدار پروتئين خام و كم بودن فيبر صحيح نيست .

مقدمه:

بسياري از گونه هاي جنس براسيكا و ساير جنسهاي خانواده ي كروسيفر داراي ارقام علوفه اي هستند كه به صورت علوفه كم و تازه سيلو شده مصرف مي گردد . همچنين گاه ارقام اصلاح شده اين گونه از جمله كلزا در تعليف دامها استفاده ميشود . از مزاياي اين ارقام زمان توليد علوفه در تيپ هاي پاييزه آنهاست كه مصادف با كمبود شديد علوفه مخصوصاً در شرايط آب و هواي ايرا ن مي باشد . گذشته از ارزش و اهميت غذايي ، بالا بودن مقدار روغن و پروتئين در دانه كلزا اين امكان را فراهم مي سازد تا با كشت اين گياه مقدار قابل توجهي روغن و پروتئين هاي گياهي از هر هكتار زمين استحصال نمود . برداشت 3 تن دانه از يك هكتار زمين معادل توليد 1200 كيلوگرم روغن نباتي 1650 كيلوگرم كنجاله در هر هكتار مي باشد . در حالي كه برداشت اين مقدار روغن و پروتئين از ساير دانه هاي روغني مقدور نخواهد بود .كنجاله كلزا در ارقام جديد از نظر كيفي نزديك به كنجاله سويا و حدود 40 درصد پروتئين دارد از اين رو يكي از منابع بسيار غني پروتئين گياهي در تغذيه دام و طيور مي باشد .همچنين كنجاله كلزا حاوي 13در صد فيبر مي باشد . وجود مقدار نسبتاً زياد فيبر در كنجاله يك عامل محدودكننده در استفاده از آن به عنوان خوراك دام محسوب ميشود چرا كه توان توليد انرژي را در جيره غذايي كاهش ميدهد . جدود58_50 درصد  وزن خشك دانه كلزا را كنجاله تشكيل مي دهد . پروتئين موجود در كنجاله حاوي تركيب مناسب از اسيدهاي آمينه است و قابل مقايسه ورقابت با كنجاله ساير دانه هاي روغني مي باشد . يكي از مشكلات جديد دامداران استان در تامين علوفه ، كاهش سطح زير كشت پنبه است كه باعث كم شدن كنجاله پنبه در استان شده و در نتيجه با ورود تفاله چغندر قند و ملاس در جيره غذايي دامها ي استان در صد چربي شير كاهش يافته و دامداران منطقه از نظر فروش شير به كارخانه هاي شير پاستوريزه به خاطر افت درصد چربي شير متضرر مي شوند . اميد است با توليد كنجاله كلزا ، تا حدودي مشكلات دامداران استان برطرف شود .

علوفه كلزا:

كلزا و خردل قهوه اي يا زرد آسيايي مي توانند در برنامه تغذيه دام ها وارد شوند اما در زمينه مصرف آنها بايد احتياط هايي صورت گيرد اين گياهان مي توانند غذاي خوش طعمي براي دامها مخصوصاً گاوها باشند و بهتر است چند روز به مقدار كم به دام خورانده شود تا با طعم و مزه ي آن سازگار شوند . ميانگين پروتئين خام بر پايه ماده خشك آن 10 تا 12 درصد است كه تا 16 درصد مي تواند افزايش يابد . ميانگين كل مواد معدني قابل هضم ، 50 تا 55 درصد يا بالاتر است .جهت تعيين ارزشهاي واقعي مواد معدني در علوفه ،تجزيه علوفه توصيه ميشود .

براي بدست آوردن حداكثر ماده خشك و همچنين حفظ پروتئين خوب با سطح انرژي بالاتر ، بهتر است گياهان در مرحله ابتداي غلاف بندي درست قبل از آنكه گلها ريزش كنند ، از محل ريزش برگها بريده شوند . اكثر توليد كنندگان علوفه كلزا اظهار مي دارند كه عدل بندي اين گياهان در رطوبت مناسب مشكل است و پيشنهاد مي كنند كه عدل هايي ساخته شود كه مشكلات ضا يعات علوفه را كاهش دهد و همچنين خرد كردن علوفه خشك، تضمين مناسبي براي خشك شدن يكنواخت است . كلزاوخردل همچنين ميتوانند به عنوان علوفه قصيلي (سيلويي)مطرح شوند . در اين گياهان ميزان رطوبت در زمان برداشت بالا است (80-75درصد ) پلاسيده شدن علوفه سبز در زير65 در صد رطوبت مشكل است و اگر رطوبت در هنگام سيلو كردن بالاي 70 درصد باشد ، مشكلاتي در علوفه سيلوشده بوجود مي آيد . خرد كردن فرآيند (خشك شدن )علوفه را تسريع خواهد نمود . بعضي از توليد كنندگان علوفه سيلويي نتايج خوبي بدست  آوردند زماني که  سيلو علوفه كلزا یا خردل با لايه هاي متناوب از كلزا و غلات كه بصورت قصيلي (تر) برداشت شدند ،پر شده بود . و در هنگام تغذيه دام ها لايه ها يا يكديگر اختلاط يافتند . همچنين تجمع باكتري هاي تلقيح كننده در علوفه سيلو شده ممكن است براي گياهاني كه كربوهيدرات محلول كمي دارند ،مفيد باشد .بعضي از توليد كنندگان علوفه معتقدند كه دامها فقط از يك نوع علوفه كلزا تغذيه شوند واگر علوفه خشك باشد بهتر است . در اينجا ذكر اين نكته ضروري است كه فقط 50 تا 60 درصد از كل تغذيه روزانه دامها از علوفه خشك كلزا يا خردل مجاز مي باشد و بيشتراز اين درصد توصيه نمي شود زيرا در اثر رژيم غذايي طولاني مدت دامها از اين منبع غذايي ، ممكن است شرايطي كه كم خوني همو ليتيك ناميده ميشود ،توسعه يابد . تغذيه نزديك به 50 درصد يا كمتر از علوفه كلزا يا خردل در رژيم غذايي روزانه دامها از كم خوني هموليتيك جلوگيري مي كند . تغذيه گاوها از علو فه هاي خانواده براسيكا در دوره هاي طولاني مدت ممكن است به مقدار ناچيز مانع از جذب مواد معدني مخصوصاً مس و سلنيوم شود بنابراين اطمينان از وجود مقادير توصيه شده مواد معدني مخصوصاً مس و سلنيوم در جيره غذايي گاوها،ضروري مي باشد . همچنين به مقادير ناچيز باعث معدني شدن نمك و مكمل هاي معدني مانند مس و سلنيوم ميشود .اين ماده (مس و سلنيوم) بايد به نسبت هاي لازم به محتويات علوفه خانواده براسيكا اضافه شود . اطلاعات نشان ميدهد كه كلزا مي تواند منبع غذايي خوبي براي دامها باشد . هوپ 2001 اظهار ميدارد كه بريدن و قطع به موقع ومناسب علوفه براي جلوگيري از كاهش كيفيت علوفه ضروري مي باشد . حداكثر توليد ماده خشك در علوفه خشك شده زماني بدست مي آيد كه كلزا در ابتداي مرحله غلاف بندي بريده شود .(زيرا بعد از تشكيل غلاف ،ميزان گلوكز ينوليتها در علوفه بالا مي رود چون غلافها محل اصلي سنتز گلوكز ينوليتها هستند ) جهت برداشت كلزا در مرحله ي ابتداي غلاف بندي آب و هوا بايد چند روز مساعد باشد زيرا خشك شدن علوفه كلزا وقت زيادي ميگيرد . در موقع جمع آوري ساقه هاي خشك شده ،باید از خشك بودن علوفه اطمينان حاصل نمائيد زيرا در اثر مرطوب بودن ،قارچ ها در علوفه رشد كرده وباعث كپك زدگي علوفه مي شوند و اگر خشك شدن علوفه مناسب نبود بايد در مزرعه چند روز ديگر باقي مانده تا در اثر هوادهي كاملاً خشك شود .متاسفانه برگهاي خشك شده كانول مستعد (خرد شدن )مي باشند. و به طور ايده آل اگر علوفه خشك شده بعد از شبنم عدل بندي شود از ريزش و خرد شدن برگ ها تا حدودي جلوگيري مي شود . همچنين هوپ 2001 اظهار مي دارد كه كلزا منبع پروتئيني خوبي در رژيم هاي تغذيه حيوانات مي باشد . در نمونه هاي (علوفه خشك كلزا ) كه از شمال (داكوتا) برداشت شده بود حاوي 16 درصد رطوبت و TDN آن 92/106 بر اساس ماده خشك بود .همچنين اگر علوفه كلزا سيلو شود از نظر ارزش غذايي رقيبي براي (علوفه خشك يونجه ) مي باشد . علوفه خشك شده همچنين براي دامها خيلي خوش طعم مي باشد اما براي اين كه دامها با مزه و بوي آن سازگار شوند در ابتدا بايد مصرف آن كم باشد وايده خوب اين است كه در طي اولين روزهايي كه دامها از علوفه خشك كلزا استفاده مي كنند ، علوفه خشك كلزا بايد 10 تا 15 درصد جيره غذايي روزانه دامها را تشكيل دهد .

ورن ركز(2001) از دانشگاه مركزي( ساسكا چوان كانادا) اظهار مي دارد كه كيفيت تغذيه كلزا وابسته به زمان بلوغ است . كلزا در زمان گل دهي در حدود 14 درصد پروتئين بر اساس بر ماده خشك دارد كه حجم انرژي آن با علوفه سبز غلات مشابه است .با آنكه پروتئين به عنوان مثال كلزا كاهش اما هنوز عمدتاً كيفيت غذايي در حد موثر مي باشد . همچنين ورن ركز (2001) پيشنهاد ميكند كه در اثر سرما و بالا بودن رطوبت هوا ، چون خشك كردن علوفه مقدور نمي باشد ، سيلوكردن علوفه به طور واضح داراي برتري مي باشد . علوفه سبز كلزا جهت سيلوكردن ، به علت اين كه "قند" محلول زيادي ندارد ،نياز به سطوح كربوهيدرات براي باكتريهاي تخمير كننده دارد. سيلوكلزا را مانند هر علوفه ديگر مي توان به صورت لايه لايه پر كرد واگر به صورت لايه هاي متناوب با علوفه سبز غلات در سيلو قرار گيرد ،باعث كمك به فرآيند تخمير سيلو ميشود . در بعضي از مزارع ،كلزا به همراه يولاف وحشي برداشت شده و بعد از خرد كردن به صورت توام سيلو ميشوند . فايده اين عمل داشتن سطح بالاتر از قندهاي محلول در گياه (يولاف وحشي )مي باشد . همچنين ممكن است از توليد كنندگان علوفه سيلويي از اسپري ماده تلقيحي خشك براي كمك به عمل تخمير سيلو استفاده كنند . كه در نهايت بايد محل سيلو كاملاً پوشيده شود تا هوا به داخل سيلو نفوذ نكند . همچنين بر اساس نظر ركز (2201) تنها 40 درصد جيره غذايي روزانه دامها بايد از علوفه كلزا  تامين شود . در استان گلستان يكي از علفهاي هرز مزارع كلزا ،(يولاف وحشي ) مي باشد كه در صورت عدم مبارزه شيميايي مشكلاتي در زمان برداشت به وجود مي آيد . پس بهتر است اگر مزرعه كلزایي براي برداشت علوفه اي در نظر گرفته شد . با علف هاي هرز آن مخصوصاً يولاف وحشي مبارزه نشود .

بريان دويگ (2002) اظهار مي دارد كه زمان برداشت علوفه كلزا هنگامي است كه برگها كاملاً خشك باشد و براي تغذيه از علوفه كلزا عدل بندي شده بهتر است ابتدا توسط يك خرد كننده ، ساقه ها شكسته شود تا دامها تشويق شوند كه بطور خيلي كامل علوفه را مصرف كنند .به نظر دويگ (2002) در كلزا مقدار سولفور بالا مي باشد كه اين مقدار با مس وسلنيوم رابطه دارد . و بايد از معدني شدن مكها و مكملهاي معدني که محتوي مس و سلنيوم هستند اجتناب شود . همچنين به نظر دويگ 50 تا 60 درصد از چيره غذايي دامها بايد از علوفه كلزا تامين شود و بيشتر از اين مقدار مشكلاتي براي دامها ايجاد مي كند . در يكي از مطالعاتي كه در خصوص انواع مقادير مواد معدني در زراعت كلزا در كشور فرانسه به عمل آمده است ، مواد مهم غذايي استخراج شده از خاك در يك هكتار زراعت كلزا با توليد 5/3 تن محصول به شرح زير بوده است .

مواد معدني	مقادير مصرفي(كيلوگرم در هكتار)	ممقداري كه با محصول برداشت شده (كيلوگرم)	مقدار برگشتي به زمين با بقاياي گياه (كيلوگرم)
ازت	210	95	115
فسفر	75	40	35
پتاس	300	30	270
آهك	150	15	135
منيزيم	75	12	63
گوگرد	185	62	123

به طوري كه ملاحظه مي شود اگر در تناوب زراعي ،به سطوح بالاي ازت نياز باشد . كلزا به عنوان يك محصول مناسب در تناوب نمي باشد .زيرا (كاه و كلش) آن محتوي مقادير نسبتاً زيادي ازت مي باشد كه پس از برداشت در مزرعه باقي مانده و متعاقباً معدني مي شود . بالا بودن مقدار ازت در كاه و كلش كلزا تا حدودي نگران كننده است و احتمال بالا بودن نيترات سمي در علوفه وجود دارد . در كلزا نيترات مثل بعضي از گياهان علوفه اي تجمع نمي يابد . اما پتانسيل آن مخصوصاً زماني كه گياه تحت تنش خشكي ، گرما و آب گرفتگي پاي بوته هاي يا آب و هواي سرد قرار مي گيرد ،وجود دارد . بقاياي كلزا در طي زمان اثر سميت خود را از دست مي دهند (نيترات سمي ) ولي دما هاي پايين در طي زمستان ،باعث به تعويق افتادن فرآيند(تجزيه ميكروبي) و (سميت زدايي) مي شود . ركز(2001) اظهار مي دارد كه ممكن است جهت تغديه علوفه كلزا توسط دامها به آناليز علوفه جهت تعيين نيترات نياز باشد و اگر علوفه كلزا بعد از سرمازدگي برداشت شود نيتراتها تا حدودي محدود ميشوند . قطع علوفه سريعاً بعد از سرمازدگي داراي اهميت مي باشد زيرا در اين زمان نيتراتها در ريشه تجمع مي يابند . انتظار مساعد شدن هوا بعد از بارندگي براي برداشت علوفه كلزا به گياه اجازه فتوسنتز مجدد را داده و گياه ميتواند از مقادير بالاي نيتراتها در خاك استفاده نموده و سطح نيترات علوفه بالا مي رود . به طور كلي بايد پذيرفت كه تغذيه انحصاري (نشخواركنندگان ) با علوفه سبز و تازه كلزا صحيح نيست . زيرا از تركيب غذايي نامناسبي برخوردار است :مقادير بسيار زياد (پروتئين) و مقادير كم (الياف) علت اين موضوع مي باشد .

تركيبات شيميايي و مسموميت هاي ناشي از مصرف علوفه خانواده براسيكا:Brassica napus

در ايستگاه تحقيقاتي schothoest "هلند" ،مشاهده شد كه تغذيه حيوانات با b.n يخ زده موجب مسموميت با علايم زير شده :

ناراحتي،ازدياد حركات تنفسي، حركات غير ارادي، سيانوز مخاطات،سقط جنين به خصوص در خوك علايم فوق مشخصه مسموميت با نيتريت است و مي توان چنين نتيجه گرفت كه در نتيجه يخ زدگي b.n و سپس آب شدن آن مقداري از مواد قندي ريشه ها از بين رفته ، موجب ازدياد مقدار نيترات در ريشه ها شده است و اين تغييرات مخصوصا ً در مزارعي كه ميزان ازت نيتريك خاك زياد باشد ، بيشتر مشاهده ميشود .در نشخوار كنندگان نيترات درشكمبه حيوان تبديل به نيتريت دو سود و سپس تبديل به آمونياك مي شود . اما ممكن است نيتريت وارد خون شده موجب تغيير هموگلوبين شود، چنانچه مقدار آن زياد باشد . موجب مسموميت حيوان مي گردد . در حقيقت در اين نوع مسموميت خون نمي توان اكسيژن را به بافت ها و سلولها برساند . دانه در خانواده براسيكا حاوي ماده ضد تيروئيدي به مقدار تقريبي 8 گرم در هر كيلو دانه مي باشد . كه اين ماده مانع رشد حيوان شده و ايجاد گواتر مي نمايد . براي درمان مسموميت بايد بلافاصله رژيم غذايي حيوان را عوض نموده و مواد قندي بيشتري به حيوان خورانده شود . اضافه كردن دانه غلات به جيره غذايي به مدت طولاني بسيار مفيد است .

Brassica rapa:

دانه در اين گونه حاوي گلوكزيد allylique و ميروزين است . جراحات باعث مي شود كه معده و قسمتي از روده باريك متورم شود . در پاره اي اوقات در كبد طحال لكه هاي بزرگي نكروزي و احتقان وجود دارد . علايم مسموميت با خستگي و افسردگي و جاري شدن ترشحات مخاطي از بيني و دهان شروع ميگردد ،سپس قولنج حاد روده و معده ظاهر مي گردد . در موقع ظهور مسموميت مي توان از مسهلات روغني ، مواد لعاب دار ، مقويات عمومي و قلبي براي درمان دامهاي مسموم استفاده به عمل آورد .

منابع:

1-     دهشيري ، ع 1378. زراعت كلزا . دفتر توليد برنامه هاي ترويجي و انتشارات فني

2-     شماع ، م وه ،ساعدي . 1370 . گياهان سمي و تاثير مسموميت آنها در حيوانات . انتشارات دانشگاه تهران .

3-   عزيزي م و ا . سلطاني و س خاوري  ، 1378 . كلزا، فيزيولوژي ، زراعت ، به نژادي ، تكنولوژي زيستي . انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد .

4-     Berayan doig 2002 . brassica crops for hay and silage ( canola and mustard)

5-     D Arce Mcmillam .2002. canola gets new life as feed silage .google search .

6-     Hoppe .2001 . voluntree camola a good forage google search .

استفاده از گندم در تغذيه گاو شيري

گندم مهمترين غله جهان است كه بيشتر به مصرف انسان مي رسد .گندم را بر اساس رنگ ، پوشش ، نرمي و سختي و نيز زمان كشت دسته بندي مي كنند .

تركيب	درصدماده خشك	درصدپروتئين خام	در صد چربي خام	در صد فيبر خام	در صد NDF	درصد ADF	در صد كلسيم	درصد فسفر	درصد كل مواد مغذي گوارش پذير	مگا كالري انرژي ويژه ي شيردهي در يك كيلوگرم ماده خشك
مقدار بر اساس ماده خشك	89	16	9/1	4-2	6/18	8/5	06/0	36/0	8/88	03/2

مهمترين انواع پروتئين گندم گليادين و گلوتنين هستند كه مقدار ليزين (اسيد آمينه محدود كننده در گاوشيري ) در گلوتنين سه برابر گليادين است . به آميزه پروتئين هاي گندم (Gluten ) گفته مي شود . گلوتن داراي 2 اسيد آمينه عمده بنام هاي گلوتاميك و پرولين است . گلوتن گندم داراي خاصيت الاستيسيته بوده و به آرد قابليت نگهداري گازهاي تخميري يعني خمير شدن مي دهد . نيز اين خاصيت سبب اتصال اجزاي خوراك به هنگام پلت كردن شده و در نتيجه ، افزودن گندم به جيره اي كه بسختي پلت مي شود ، بسيار موثر است . اگر گندم زياد خرد يا آرد شود ، سبب تشكيل نوده هاي چسبنده و خميري در دهان (عدم خوشخوراكي ) و شكمبه (عدم گوارش پذيري ) مي شود . نيز در حالتي كه گندم زياد خرد يا آرد شود سبب ايجاد گرد و غبار ، عدم خوشخوراكي ، سوء هاضمه ، اسيدوز ، افت در صد چربي شير افت مصرف خوراك و لنگش مي شود

همچنين اگر دانه هاي گندم بصورت كامل به گاو داده شوند دست كم 30% آنها بدوم هضم از دستگاه گوارش مي گذرند . بنابراين بايسته است دانه هاي گندم بصورت بلغور به دام خورانيده شوند . گندم داراي ماده ضد كيفيت آلفا آميلاز (آنزيم تجزيه نشاسته ) است كه در اثر حرارت هنگام تهيه پلت از بين مي رود . دانه گندم داراي 8 تا 10 درصد از پنتوزان ها در بخش كربوهيدراتهاي خود است كه آرابينوگزيلانها مهمترين دسته از تركيبات پنتوزي بوده و قادر به جذب آب تا 10 درصد وزن خود و كاهش گوارش پذيري خوراك به سبب اتصال اين تركيبات با ديگر مواد در ديواره هاي سلولي هستند .

گندم نسبت به جو و ذرت ، پروتئين بيشتر ، انرژي تقريباً مشابه و اشتها آوري و خوشخوراكي كمتري دارد . گندم بيش از ذرت و جو سبب اسيدوز مي شود. بنابراين بايد : 1- گندم را بتدريج طي 10 تا 15 روز به جيره افزود 2- گندم با ساير اجزاي خوراك بصورت تمام آميخته (TMR) تغذيه شود .3- همراه با مواد بافري همچون جوش شيرين گندم را تغذيه كرد 4- حداكثر 50 درصد كل غلات كنسانتره ، 20 در صد كنسانتره يا 3 كيلو براي هر گاو در روز از گندم استفاده كرد . برا ي تعيين قيمت واقعي گندم مي توان از فرمول علمي زير استفاده كرد .

ارزش واقعي هر كيلو گندم بر اساس تركيبات آن = (قيمت هر كيلو كنجاله سويا ×0.051)+قيمت هر كيلو ذرت ×0.989)

جداول مهم برای واحدهای گاوداری شیری

جدول استاندارد های اندازه گیری عملکرد تولید مثلی :

مورد	میانگین	مطلوب
نرخ آبستنی (%)	40-45	بالاتر از 50
تعداد تلقیح بازاء هر آبستنی	2/2-8/1	کمتر از 7/1
فاصله زایش (ماه)	15-5/13	13-12
گوساله های تولید ی(%)	80-70	بالاتر از 90
روزهای باز	130	105 یا کمتر

نسبت های معمول مواد معدنی در جیره های غذایی برای جلوگیری از ایجاد عدم تعادل:

روی به مس:    4/1	آهن به مس :1 /40
پتاسیم به منیزیوم: 1/( 5/4)	روی به منگنز :   1/1
مس به مولیبدن  :   1/6	پتاسیم به سدیم : 1/3
ازت به گوگرد:        1/10	کلسیم به فسفر : (5/1)/1

                جدول متوسط روزهای آبستنی 5 نژاد مهم گاو شیری

آیر شایر	279   روز
براون سویس	290   روز
گرنزی	283   روز
هلشتاین	279    روز
جرزی	279    روز

جدول راهنمای استاندارد مصرف ماده خشک روزانه در گاوهای شیری (برحسب پوند)

هفته پس از زایش	شکم اول	شکم دوم و بالاتر
1	31	35
2	35	42
3	37	46
4	40	48
5	42	53

جدول راهنمایی تعداد تلیسه های جایگزین در گله

 

اندازه گله (مجموع  گاوهای بالغ ٬خشک و دوشا		75	100	250	400	800
گوساله های 0تا 2 ماهه		6	8	20	32	64
تلیسه های	3 تا 5 ماهه	9	12	31	48	96
	6تا 8 ماهه	10	12	31	48	96
	9 تا 12  ماهه	13	18	43	72	144
	13 تا 15 ماهه	9	12	30	48	96
	16 تا 24 ماهه	28	38	95	152	304
مجموع جایگزین شونده ها		75	100	250	400	800

روش نگهداري و حمل و نقل اسپرم منجمد در گاوهاي صنعتي

نويسنده: رحيم رزم آرا

از سال 1960، دامداران با پي بردن به اهميت تلقيح مصنوعي و مزاياي آن، استقبال قابل توجهي از اين مورد نموده كه از آن زمان تاكنون اين كار به سرعت در بين گاوداران رايج گشته و به صورت امري متداول درآمده است. در ايران نيز اين تكنيك در تمامي گاوداري هاي صنعتي و برخي گاوداري هاي نيمه صنعتي مورد استفاده قرار مي گيرد.
    استفاده از روش تلقيح مصنوعي به سرعت جايگزين گاو نر شده و فوايد بسياري براي گاوداران دارد. زيرا با اين روش، فحلي گاو در زمان مناسب و حتي در حين فعاليت هاي روزمره گاوداري شناسايي شده و تلقيح صورت مي گيرد. هزينه پايين عمليات تلقيح مصنوعي، ثبت دقيق زمان تلقيح و آبستني و تهيه شناسنامه توليدمثلي دقيق براي گاو، استفاده از اسپرم هاي پروف شده با ارزش اصلاحي بالا، توليد شده توسط كمپاني هاي معتبر اسپرم (بالاخص كه اخيرا اسپرم هاي تعيين جنسيت شده كه تحولي اساسي در صنعت گاوداري ايجاد خواهد كرد) و كنترل بيماري هاي توليدمثلي از مهمترين مزاياي اين روش مي باشد.
    مهمترين عيب اين روش اين است كه برخي تكنسين ها و افراد آموزش ديده تلقيح مصنوعي، علم خود را در روش هاي كاربردي اين تكنيك افزايش نداده و تنها به مهارت عملي خويش تكيه مي نمايند. در نتيجه علي رغم صرف هزينه، امر تلقيح از موفقيت خوبي برخوردار نمي گردد كه اين مساله سبب كاهش درصد آبستني كه يكي از شاخص هاي مديريت مطلوب گاوداري است، مي گردد.
    در صورتي نسبت هاي استاندارد براي آبستني گله به دست خواهد آمد كه همراه با كسب مهارت هاي عملي تلقيح مصنوعي، اصول بهداشتي و تكنيكي اين كار نيز توسط ماموران تلقيح رعايت گردد. بنابراين عمليات تلقيح مصنوعي كاملا بايد زير نظر دامپزشك و مدير توليد گاوداري باشد. به طوري كه كنترل ثبت دقيق اطلاعات توليدمثلي از اهم وظايف مديريت توليد و كنترل كافي عمليات تلقيح و آموزش تكنيك هاي جديد در زمينه تلقيح مصنوعي به عهده دامپزشك فارم خواهد بود.
    امروزه كمپاني هاي معتبر بسياري در امر تهيه و توزيع اسپرم در كل دنيا فعاليت مي نمايند كه اسپرم را تحت شرايط كنترل شده استاندارد توليد و به همراه كليه اطلاعات مورد لزوم (كاتالوگ اسپرم) به گاودار عرضه مي نمايند.
    با اين همه، در صورتي كه كار با اسپرم به دقت صورت نگيرد، اسپرم ها به سرعت فاسد شده و درصد گيرايي اسپرم و عمليات تلقيح مصنوعي گله با توجه به هزينه هاي صورت گرفته با مشكل مواجه مي گردد.
    نحوه ي نگهداري و مواظبت از اسپرم منجمد، مخزن ازت مايع و ساير وسايل مورد استفاده نقش به سزايي در نتايج حاصل از تلقيح مصنوعي گاو دارد. زماني كه اسپرم منجمد خريداري شده به مخزن ازت مايع گاوداري منتقل گرديد، حفظ و كنترل كيفيت آن وظيفه تكنسين مربوطه خواهد بود.
    معمولا كمپاني هاي توليد اسپرم، اسپرم را در پايوت هاي 25/0 و 5/0 ميلي ليتر و طول 7/13 سانتيمتر بسته بندي مي كنند. اين حجم از اسپرم منجمد شده داراي تعداد كافي از اسپرماتوزوئيدهاي زنده است كه اگر به نحو صحيح و در زمان مناسب فحلي در رحم گاو قرار داده شود، منجر به آبستني مي گردد.
    در زمان تلقيح بايد پايوت را از تانك ازت مايع خارج و براي ذوب شدن در حداقل زمان ممكن در ظرف آب 35 درجه سانتي گراد قرار داد. لذا مامور مربوطه بايد با حداكثر مهارت و سرعت اين كار را انجام دهد تا اينكه اسپرم ها در معرض نوسانات دمايي خارج از تانك ازت قرار نگيرند.
    ظرف آب گرم بايد در نزديكي مخزن ازت مايع قرار گرفته و محل باكس تلقيح حتي الامكان سرپوشيده و بادگير نباشد تا اينكه تغييرات آب و هوا در فصول سال در كيفيت دماي محل تلقيح تاثير چنداني نداشته باشد.
    اسپرم هاي منجمد كه در دو نوع ml 25/0 و ml5/0 مي باشد در حرارت 35 درجه سانتي گراد حداقل به ترتيب 20 و 40 ثانيه نياز است تا از حالت اسپرم منجمد به مايع و حدود درجه حرارت بدن برسد. سريع بودن تغيير حالت اسپرم از جامد به مايع سبب مي شود مقدار تلفات اسپرماتوزوئيد به حداقل برسد و در نتيجه درصد گيرايي تلقيح بالا رود. البته تكنسين تلقيح بايد براساس دستورالعمل هاي صادره توسط شركت هاي توليدكننده اسپرم عمل نمايد، اما برنامه كلي شركت ها به صورت دستورالعمل بالا مي باشد.
    ظرف چند دقيقه حداكثر (15 دقيقه) پس از ذوب كردن اسپرم بايد عمليات تلقيح صورت پذيرد. مهمترين مساله، حفاظت از شوك سرما بعد از مرحله ذوب كردن است. مجددا اهميت سرپوشيده بودن جايگاه تلقيح گاو يادآوري مي گردد.
    درجه حرارت مطلوب دماي محيط 25 درجه سانتي گراد
    درجه حرارت بدن دام 38 درجه سانتي گراد
    آب 35 درجه سانتي گراد
    ازت مايع 196- درجه سانتي گراد
    به صورت خلاصه اهم توصيه هاي كاربردي به شرح ذيل خواهد بود:
    1- تهيه ليست اسپرم هاي موجود در تانك ازت و آشنايي مامور تلقيح با نحوه دسته بندي اسپرم ها در تانك ازت.
    2- قبل از شروع به عمليات تلقيح مصنوعي ضدعفوني و شعله زني با الكل تمامي وسايل مورد استفاده در تلقيح كه از اهم موارد مي باشد.
    3- بالا آوردن كوبلت محتوي اسپرم ها تا زير خط انجماد تانك ازت مايع و سرعت عمل مامور تلقيح در زمان برداشتن پايوت اسپرم از داخل كوبلت ها.
    4- استفاده از انبر مخصوص جهت برداشتن پايوت.
    5- حداكثر زمان بستن درب تانك ازت 10-8 ثانيه مي باشد.
    6- اسپرم خارج شده از تانك ازت را به هيچ وجه نبايد مجددا به داخل آن برگرداند.
    7- در هر زمان فقط يك پايوت را از انجماد خارج كنيد و حتما از يك دماسنج الكلي جهت تنظيم دماي آب استفاده نماييد.
    8- دقت نماييد كه درجه حرارت سرنگ تلقيح با درجه حرارت آب يكسان باشد. براي اين كار مي توان از درجه حرارت بدن به همراه استفاده از يك حوله كاغذي يا پارچه تميز استفاده نمود تا از تغييرات عوامل جوي حفظ شود.
    9- از يك دستمال كاغذي مناسب يا پنبه استريل جهت خشك و محافظت كردن پايوت استفاده نماييد. وجود يا آلوده شدن به آب سبب مرگ اسپرماتوزوئيدها و كاهش قدرت باروري آنها مي گردد.
    10- مامور تلقيح بايد سعي نمايد تمامي عمليات مزبور با نظم و ترتيب و سرعت كافي انجام پذيرد.
    11- هر دو هفته يك بار سطح ازت تانك را بازرسي نماييد.

منبع : ماهنامه دام کشت و صنعت، شماره 86

نكات كاربردي در مديريت تغذيه اي گاوهاي شيري

نكات كاربردی در مدیریت تغذیه ای گاو های شیری

گاوها را بر اساس مرحله ی شیرواری یا میزان تولید كه دسته بندی نموده و و بر اساس نیازهایشان تغذیه نمایند . در طول سال از برنامه ی تغذیه ای كه اقتصادی و متعادل شده باشد و بتواند نیازهای حیوان را برآورده نماید استفاده كنید

مدیران موفق واحد های تولید دامی با عجین نمودن هنر و تجربه ی گذشتگان با علوم پیشرفته ی تغذیه ای امروزی كه آمیزه ای جالب توجهی را تحت عنوان مدیریت تغذیه ای به وجود آورده اند كه با كاربرد علمی این برنامه ها در مزارع دامپروری و با سود آورنمودن این بخش تولیدی برای سرمایه گذاران این واحد ها كه زمینه ی مطمئنی در رابطه با تضمین اقتصادی فعالیتشان فراهم می آورند . مدیران مذبور عمده علت موفقیتشان را علم وعلاقه به زمینه ی مورد فعالیت و تحت نظر گرفتن نكات ریزی می دانند كه اگر چه ساده و عملی هستند ولی اغلب از دید افراد پنهان مانده و یا به مورد اجراگذاشته نمی شوند . در ذیل به تعدادی از آنها كه می توانند در زمینه ی تغذیه كاربردی گاوهای شیری مفید و سودمند باشند كه اشاره می شود :

نكات عمومی در تغذیه گاوهای شیری :

1- گاوها را بر اساس مرحله ی شیرواری یا میزان تولید كه دسته بندی نموده و و بر اساس نیازهایشان تغذیه نمایند .

2-  در طول سال از برنامه ی تغذیه ای كه اقتصادی و متعادل شده باشد و بتواند نیازهای حیوان را برآورده نماید استفاده كنید .

3-  جهت مصرف حداكثر میزان خوراك اختصاصی كه خوش خوراكی جیره مد نظر بوده و برای این منظور از اقلام خوراكی متنوع و با كیفیت خوب استفاده نمایید .

4- دستگاه گوارش گاوها از قسمت های بسیار فعال بدن هستند برای كار بهتر این دستگاه از دادن مواد معین غافل نباشید .

5-  دفعات خوراكی دادن به گاوها را تنظیم نموده و مطابق برنامه عمل نمایید .

6- گاوها علاقه خاصی به استفاده از علوفه های تازه و آب دار دارند كه در صورت در دسترس و ارزان بودن در تغذیه ی آن را به كار ببرید .

7- تركیبات مواد مغذی اقلام خوراكی متنوع و متغییر است . با آنالیز آزمایشگاهی آنها از اجزای مواد مغذی جیره ی فرموله شده اطمینان حاصل نمایید .

8- آب تمیز كه سالم و گوارا به صورتی دائمی در اختیار گاوها قرار دهید

9- شرایط محیطی مناسبی به خصوص در فصول تابستان و زمستان برای گاوها فراهم نمایید .

10- هر گونه تغییری در جیره ی غذایی را به تدریج به انجام برسانید .

11- از جیره های مخلوط استفاده كنید (كنسانتره –علوفه )

12- ضمن خشبی بودن علوفه ی مصرفی كه قلعه های خرد شده علوفه ریز باشد .

13- تدابیر لازم جهت به حد اقل رسانیدن تلفات خوراك را به عمل آورید .

14- جهت اطمینان از میزان كافی خوراك مصرفی در جیره  حد اطمینان را مد نظر بگیرید .

15- ضمن اختصاص دادن گارگران دلسوز و وظیفه شناس جهت رسیدگی به تغذیه گاوها  كارگران این بخش را به دفعات عوض نكنید .

16- تغذیه از موارد بودار را در 5/0 تا 2 ساعت قبل از شیر دوشی یا بعد از شیر دوشی به انجام رسانید

17- علوفه را به مدت طولانی ذخیره ننموده و در موقع مصرف از عدم وجود كپك و قارچ زدگی و اجسام خارجی مطمئن شوید .

18- برای مقابله با عوارض مصرف جسم خارجی احتمالی مگنت یا آهن ربا به حیوان بخورانید .

19- برنامه ی مبارزه با انگل ها به خصوص انگلهای دستگاه گوارش را با جدیت پی گیری كنید .

20- در موقع استفاده از جیره های حاوی ذرات ریز یا آردی به منظور بازده بهتر خوراك مصرفی و جلوگیری از ضایعات تنفسی از مواد خیس كننده و چسباننده نظیر چربی یا ملاس استفاده كنید .

تغذیه ی دوره ای گاوهای شیری :

تغذیه ی دوره ای یا مرحله ای عبارتست از طراحی برنامه های تغذیه ای گاوها براساس میزان تولید – مصرف غذا – تغییر وزن بدن و زایمان .

ترتیب تولید در گاوهای شیری به صورت زیر می باشد :

1- دوره ی اوج شیر دهی

2- دوره ی افزایش اندوخته های بدن (افزایش وزن ) . 5و4- دوره ی خشك (2 ماه پایانی آبستنی )

بر اساس پنج مرحله تولید حیوان به شرح زیر می باشد :

1-      از هنگام زایمان تا 80 روز بعد از آن

2-      80 تا 200 روز بعد از زایمان

3-      200 تا 305 روز بعد از زایمان

4-      45 تا 60 روز قبل از زایمان

5-      گروه گاوهای كه دوره خشكی آنها رو به اتمام است با توجه به این مراحل برنامه های تغذیه ای اختصاصی جهت تولید بیشتر و نگهداری سالم گاوهای شیری اعمال می گردد :

1-      برنامه های تغذیه ای در مرحله اول تولید :

پس از زایش تولید شیر به سرعت افزایش می یابد و در 6 تا 8 هفته به بیشترین مقدار می رسد اما مصرف غذا نسبت به نیازهای تولیدافزایش نمی یابد به گونه ای كه بیشترین مقدار مصرف ماده ی خشك 12 تا 15 هفته پس از زایش خواهد بود از این رو بیشترین ماده گاوهای شیرده برای 8 تا 10 هفته در حالت تعادل منفی انرژی خواهند بود . گاوهای پر شیر احتمالاً تا هفته ی بیستم و یا بیشتر در تعادل منفی انرژی خواهند بود .

گاو شیر ده كمبود انرژی دریافتی برای تولید شیر را از اندوخته های بدن تامین كرده و در این دوره از وزن آن كاسته می شود  دوران بحرانی تغذیه ی گاوهای شیر ده از زمان زایش تا اوج شیر دهی است . هر كیلوگرم افزایش شیر در این دوره  200 كیلوگرم شیر بیشتر در كل دوره ی شیر دهی را در پی خواهد داشت .

در این دوره رعایت نكات ذیل ضروری است :

-          از تغییرات ناگهانی و سریع جیره كه موجب ناراحتی های گوارشی می شود خود داری نموده و تغییرات تدریجی را دست كم دو هفته پیش از زایش آغاز نمایید .

-          از افزایش كنسانتره تا موقع برطرف شدن تنش های مربوطه به زایش خودداری نموده و سطح آن را در حدی نگهدارید كه گاو شیر ده با دریافت حداقل مقدار ADF (18 تا 19 درصد ) ضمن بر خورداری از سلامتی دستگاه گوارش شیر با كیفیتی نیز تولید كند . میزان مصرف كنسانتره نباید بیش از 5/2 درصد وزن بدن باشد . تعداد دفعات تغذیه ای كنسانتره باید افزایش یافته و هر بار با مقدار اندكی كنسانتره تغذیه شود .

-          دقت كافی در مورد تامین مواد مورد نیاز گاو شیر ده و نسبت صحیح آن با انرژی كه میزان قابل توجهی از آن از اندوخته های چربی بدن تامین می شود اعمال نمایید در این مرحله از مواد ازته ی غیر پروتیینی با تجزیه ی كم در شكمبه استفاده كنید .

-          با استفاده از علوفه های مرغوب و باكیفیت خوب و عوامل اشتها آورمصرف ماده ی خشك را افزایش دهید .

-          سعی كنید علوفه های مورد تغذیه به قطعات ریز خرد نشوند و در صورت الزام از چنین علوفه هایی برای حفظ تعادل PH   شكمبه و كاهش اسیدوز و دیگر ناراحتی های گوارشی بافرهای شیمیایی نظیر بی كربنات سدیم استفاده كنید .

-          عوامل استرس زا نظیر واكسیناسیون سم چینی حمام ضد كنه و..... را به بعد از سپری شدن اوج شیر دهی موكول كنید .

-          استفاده از مكمل نیاسین كه ممكن است از دوره ی خشك آغاز شده باید برای گاوهای پر شیر ادامه یابد در این حالت مصرف غذا احتمالاً بیشتر و احتمال بروز كنیوز كمتر خواهد بود .

-          با تغذیه ازمكمل های پر انرژی نظیر چربی و ملاس مصرف انرژی را بالا ببرید .

2-      مدیریت تغذیه ای در مرحله دوم شیر دهی :

در این دوره گاو مرحله حساس پیك (peak) با حداكثر تولید را سپری كرده و واكنش های حیوان به حالت عادی برگشته و می تواند در صورت برخورداری از جیره ی متوازن توانایی های تولیدی خویش را بروز دهد . در این مرحله مدیریت گاوداری گاوهای مورد نظر را از لحاظ وضعیت بدنی بررسی نموده و در صورت برخورد با موارد غیر عادی نظیر رشد بی رویه گاوها و یا لاغری بیش از حد آنها درصدد اصلاح جیره بر آیید .

3-      مدیریت تغذیه ای در مرحله آخر شیر دهی :

مدیریت تغذیه ای گاوهای شیرده در این مرحله آسان تر از مراحل دیگر است زیرا در این مرحله  مصرف مواد غذایی بیشتر از نیازهای تولید شیر بوده تولید شیر رو به كاهش است .

نكاتی كه مد نظر مدیریت گاوداری باید باشد عبارتند از:

-          كاهش وزن ایجاد شده در آغاز دوره ی شیر دهی باید به گونه ای جبران شود كه گاودر آغاز دوره ی خشك  از وزن مناسبی برخوردار باشد .

-          حداكثر كوشش در رابطه با تداوم شیر دهی در حد امكان به عمل آید .

-          تلیسه های جوان نیازهای ویژه ای برای رشد دارند . بنابر این برای ایجاد رشد در تلیسه 2 ساله 20 درصد و برای تلیسه های 3 ساله 10 درصد از مواد غذایی بیشتر از تعداد مورد نیاز برای نگهداری منظور شود .

-          با توجه به تقاضای كم مواد مغذی  می توان نسبت علوفه به كنسانتره را افزایش داده و با استفاده از تركیبات ازت دار غیر پروتئینی هزینه های غذایی را كاهش داد .

-          جهت خشك كردن گاوها در پایان این مرحله میتوان غذا و آب مصرفی را محدود نمود .

4-      مدیریت تغذیه ای گاوهای خشك :

به منظور آماده سازی گاو برای شیر دهی بعدی باید یك دوره ی خشك در نظر گرفته شود . با در نظر گرفتن یك دوره ی خشك 60 روزه تولید شیردهی بعد برای بیشتر ماده گاوها بهینه خواهد بود . .اگر دوره ی خشك كمتر از 40 روز باشد بافت پستان زمان كافی برای بازسازی نداشته و در نتیجه تولید شیر در شیر دهی ایده آل نخواهد بود . اگر دوره ی خشك  بیش از 70 روز باشد گاوبیش از اندازه چاق می شود درحالی كه تولید شیر در شیر دهی بعد بیشتر نبوده و دشواری چاقی نیز در پی خواهد آمد . گفته می شود كه بازدهی مصرف انرژی برای بافت سازی به هنگام شیر دهی بیشتر از دوره ی خشك است از این رو باید كوشش كرد كه كاهش وزن گاو در هفته های پایانی شیر دهی جبران گردد . بدین ترتیب افزایش وزن ماده گاو در دوره خشك بیشتر مربوط به رشد جنین خواهد بود .

مواردی كه در این مرحله در زمینه تغذیه ی گاوها در نظر می باشند عبارتند از :

-          مصرف كلسیم باید به كمتر از 100 گرم در روز محدود شود و هم زمان فسفر كافی در اختیار گاو ها قرار گیرد ( 35 تا 40 گرم فسفر در روز برای نژادهای بزرگ) كلسیم بیشتر به ویژه اگر جیره از نظر فسفر كمبود داشته باشد احتمال بروز تب شیر را افزایش خواهد داد .

-          اگر علوفه كمبود سلنیوم دارد باید روزانه 3 تا 5 میلی گرم سلنیوم به علوفه اضافه كرد . اگر مصرف ویتامین E در خوراك زیاد نباشد موجب جفت ماندگی می شود .

-          از تغذیه ی زیاد مواد معدنی باید خودداری كرد (به ویژه مخلوط بافر های نمك های سدیم ) و مصرف نمك طعام را باید به حداكثر 28 گرم در روز محدود نمود .

مصرف زیاد نمك موجب نگهداری آب در بدن و ایجاد خیز یا ادم در برخی گاوها به ویژه تلیسه های شكم اول می شود .

منبع :سايت دام آوران ايرانصنعت شیر در امریکا و نژادهای گاو شیری

توسعه صنعت شیر

پایگذاری صنعت شیر در هر کشوری به سه عامل بستگی دارد

1-  بازار مناسب برای شیر و فراورده ها ی شیر

2-  وسایل و نیروی انسانی ماهر برای جمع آوری  عمل آوری و توزیع شیر

3- تامین مداوم شیر با کیفیت مطلوب

برخی از تغییرات اصلی صنعت شیر به وضعیت کنونی :

- گسترش علم باکتری شناسی باعث ابداع روشهایی برای مهار بیماریها و باکتریهای مضر شد.

- کارخانه های پنیرسازی: اولین کارخانه پنیرسازی درایالات متحده در سال 1851 درآیندا نیویورک تاسیس شد

- انجمن گاوداران نژاد اصیل که در حدودسال1860 شروع به کار کرد.

- تاسیس ترویج به فرمان اسمیت- لور در سال 1914 باعث شد که اطلاعاتی که در آژمایشگاههای علمی جمع آوری می شود مستقیماً به گاودارها، عمل آورندگان شیر و مشتری ها برسد.

- مهار بیماریهای گاو بخصوص بیماریهای مشترک بین انسان و دام.

- علاوه بر اینها میتوان به ساخت یخچال ، ماشینهای شیر دوشی و وسایل الحاقی همچون همزن ها ، ظروف کره سازی ، صافی ، یخچال بستنی ، ظروف شیشه ای و کاغذی جهت نگهداری و حمل شیر، وسایل بطری پر کنی خودکار و تانک های بزرگ و کامیون های حمل شیر را بر شمرد.

   تولید شیر

صنعت شیر در امریکا در نواحی اطراف دریاچه های بزرگ و بخش شمال شرقی و همچنین ایالت کالیفرنیا ، ایالت های اصلی تولید کننده شیر هستنند.

صنعت شیر در این مناطق بر اساس چندین عامل پایه گذلری شده است

1- این مناطق دارای بیشترین جمعیت انسانی هستنند.

2- مناطق مرکزی و شمال شرقی به کمربند علوفه و مرتع معروف اند.

3- آب و هوای دریاچه های بزرگ و ایالت های شمال شرقی شبیه به شمال اروپاست.

    طبقه بندی بر اساس استفاده و اصالت

نژادهای گاو را می توان بر اساس استفاده های که از آنها میشود به شیری ، گوشتی و دو منظوره تقسیم کرد.

گاوها را می توان بر اساس اصالت نیز طبقه بندی کرد . گاوی که انساب آن را میتوان تا گاوهای پایه ردیابی نمود به عنوان گاو نژاد اصیل می شناسند .

یک گاو تقریبا خالص شده به عنوان گاوی غیر اصیل که مشخصات اصلی یک نژاد را دارد تعریف می شود.

و در اغلب موارد ، به گاوی اطلاق می شود که زائیده یکی از گاوهای اصیل باشد و توسط اتحادیه نژاد ثبت نام نشده است. یک گاو دو رگه گاوی است که بر اثر آمیزش دو نژاد کاملا متفاوت حاصل می شود. به گاوی که دو رگ نیست ولی مشخصات اصلی یک نژاد را نیز ندارد " اسکراب " می گویند.

هلیشتاین- فریزین: هلیشتاین فریزین اسم رسمی نژاد است. در اروپا معمولا فریزین به گاوی که اجداد اروپایی دارند و هلیشتاین به گاوهای که اجداد آنها از امریکای شمالی است اطلاق می شود. وزن مطلوب گاوهای هلیشتاین نر و ماده بالغ به ترتیب 1000 و 680 کیلو گرم می باشد. گاوهای هلیشتاین به بیشترین تو لید کننده شیر با کمترین درصد چربی شهرت یافته اند.

گوساله هابی این نژاد در میان سایر نژادهای شیری در هنگام تولد بالاترین وزن را دارند. واین ویژگی همرته با رنگ سفید چربی بدن ، آنها را برای تولید گوشت سفید گوساله مناسب می سازد. هلیشتاین دیرتر از جرسی ، گرنزی ، و ایر شایر بالغ می شود.

جرسی: کوچکترین نژاد گاوهای شیری جرسی است که به دلیل چربی زرد برای تولید گوشت قرمز و گوشت سفید گوساله ارزش چندانی ندارد. شیر جرسی ها در مقایسه با سایر نژادها بیشترین درصد چربی و همچنین مواد جامد بدون چربی را دارد. جرسی ها نسبت به تمامی نژادهای دیگرزودتر بالغ می شوند و سریعتر به اوج تولید شیر می رسند. شیر نژاد جرسی به علت کاروتن زیاد زرد رنگ می باشد. گاوهای جرسی به خلوص نژادی شهرت دارند.

گرنزی: گرنزی تا حدی از جرسی بزرگتر است. درصد چربی و همچنین درصد کل مواد جامد بدون چربی در شیر این نژاد اندکی کمتر از جرسی است اما رنگ شیر آن به علت وجود مقدار بیشتر کاروتن زردتر است. وزن گوساله های گرنزی هنگام تولد کمی بیش از گوساله های جرسی است. اندازه کوچکتر ورنگ زرد چربی لاشه موجب می شود که اینها نیز برای تولید گوشت قرمزو گوشت سفید گوساله مناسب نباشد. گرنزی ها دیرتر از جرسی ها بالغ می شوند و قدرت چرای آنها به خوبی جرسی ها نیست. گاوهای گرنزی تا حد بسیار بالایی مطیع و رام می باشند.

براون سوئیس: قدیمی ترین نژاد شیری براون سوئیس است. براون سوئیس از نظر وزن بعد از هلیشتاین حایز مقام دوم است. رنگ قهوه ای براون سوئیس از خیلی روشن تا خیلی تیره متفاوت است. براون سوئیس حیوانی رام ولی کمی لجباز است. این نژاد به سبب اندازه نسبتا بزرگ ، وزن زیاد گوساله ها ، چربی سفید بدن برای پرواربندی و گوشت سفید گوساله تا حد هلیشتاین مقبولیت یافته است. براون سوئیس دیر بالغ می شود و نسبت به نژادهای دیگر دیرتر به اوج تولید می رسند. چرای روی دامنه کوهها منجر به قدرت چرای برتر در این نژاد شده است.

ایرشایر: ایرشایر آخرین نژاد اصلاح شده است. آب وهوا در منطقه ایر در زمان زیادی از سال سرد و نمناک است. گاوهای ایرشایر در طی روند اصلاح نژاد خود به دلیل عدم حاصلخیزی زمینهای منطقه ، مقدار نسبتا اندکی علوفه در دسترس داشته اند این وضعیت بقای حیوانات قوی بنیه و دارای قدرت چرای خوب را به وجود آورده است . گاوهای ایرشایر بزرگتراز گاوهای گرنزی و جرسی است و رنگ آنها از قرمز تا قهواه ای مایل به قرمز و سفید متغیر دارند . گوساله های این نژاد به دلیل وزن و تولید نسبتا پایین برای تولید گوشت گوساله ارزش متوسطی دارند. گاوهای حذفی و گاوهای مازاد نیز برای تولید گوشت دارای ارزش متوسطی می باشند. زیرا خیلی سریع چاق می شوند و دارای چربی سفید هستند. چربی شیر این نژاد 4 درصد و مواد جامد بدون چربی شیر آنها کمتر از گرنزی و جرسی است. شکل پستان این نژاد در مقایسه با اغلب نژادهای دیگر بهترین می باشد.

شورت هورن شیری: نژاد شورت هورن شیری به عنوان نژادی دو منظوره برای تولید شیر و گوشت معروف است. اندازه نسبتا بزرگ آنها امتیازی مثبت برای تولید گوشت و پرداخت قیممت بالا برای گاوهای حذفی است. گوساله های این نژاد به دلیل وزن پایین در هنگام تولد ( 24 تا 36 کیلوگرم ) در مقایسه با گوساله های هلیشتاین و براون سوئیس برای تولید گوشت سفید برتری کمتری دارند. شیر آنها برای مصرف مستقیم و تهیه پنیر کاملا مناسب است. رنگ حیوان از تقریبا سفید تا قرمز متغیر است. ولی بیشتر داری ترکیبی از هر دو رنگ می باشند که به رنگ سرخ تیره معروف است.

انجمن های ثبت نژاد: وظیفه اصلی انجمن های نژاد حفظ اصالت گاوها از طریق ثبت مشخصات آنها می باشد. انجمن های نژادی همچنین انتقال مالکیت گاوها را ثبت می کنند علاوه بر این انجمن های فوق وظیفه ثبت مشخصات مربوط به ارزیابی نوع و تولیدات گاوها نژاد مورد نظر خود را نیز بر عهده داشتند. هدف اصلی انجمن های نژادی توسعه نژاد است . به این منظور دو برنامه اساسی انجام می شود ، یکی نگهداری از رکوردهای تولید است و دومین هدف بهبود تیپ است. یکی دیگر از اهداف اصلی هر انجمن نژادی ، ترفیع نژاد است.

انجمن گاوهای اصیل شیری: هدف این انجمن تلاش همسو و هماهنگ ، برای پیشرفت گاوهای شیری بوده است.

از برنامه های تدارک دیده این انجمن:

1- کارت های شماره گذاری هماهنگ برای گاوهای شیری و گاو نر

2- مجوعه قوانین هماهنگ برای آزمونهای رسمی

3- مجموعه قوانین و مقررات هماهنگ برای ثبت گاوهای که با استفاده از تلقیع مصنوعی جفت گیری شده اند.

4- فهرست گروههای گاوهای شیری برای نمایش های منطقه ای ، ایالتی وملی

5- فهرست مجموعه مسائل اخلاقی برای فروش های عمومی و خصوصی

انتخاب یک نژاد:

1- انتخاب نژادی است که بتواند شرایط بازار فعلی و آینده را برآورده سازد.

2- تمایلات شخصی برای بعضی از گاوداران مهم است.

3- انتخاب نژاد رایج در منطقه در خرید و فروش دام مازاد نکته مثبت دیگری است.

4- آب و هوا در بعضی از مناطق به خصوص مناطق گرم جنوبی مهم است.

5- قدرت چرا باید مورد نظر باشد.

6- قوی بودن گوساله ها مسئله مهم دیگری است که به وزن گوساله ها در موقع زایمان بستگی دارد.