امراض جو

 

                                       مقدمه

                                      

 جو به عنوان یک غله خرد دانه، موارد استفاده گونا گون دارد. بذرکـترین مورد مصرف آن در تغذیه حیوان بکار برده میشود.

در بسیاری از مناطق جهان،جودر انواع سوپها ولعاب دهنده ها ونیز به شکل آرد     درنان یا غذاهای نان مانند مصرف میشود.

نبات جو در اغلب مناطق معتدل جهان،از سطح دریا تا کوه های آند درپور،کاشته میشود.هرجا خشکی،یخ زده گی تابستانی،یا خاکهای قلوی سازگاراست.جویکی از     

غله جات بسیارقابل اتکأ است.

این گیاه بهترین رشد را درمناطق دارد که فصل رسیدن طولانی وخنک. بارندگی

در حد وزهکشی خاک خوب باشد. جو به عنـوان یک نبات زراعتی خـزانی در مقابل سرما ازیـو لاف مقاومتر،ولی از جو در گندم حساستراست. سطح زیرکشت

آن یازده در صد غله دنیا مـی باشد و با تولید دوازده در صد پس از گنـدم،برنج و جواری قرار دارد.براساس آخرین اطلاعات منتشره از سوی سازمان خوراکی جهان مقدار تولید جو جهان درسال ١٩٩۷برابر۵‚۱۵٠میلیون تن بوده است.

گر چه مبدأ جو به دقت ناشناخته است ولی تحقیقات نشان داده که اجداد آن در آسیا در ناحیه ای از ترکیه تا ایران میروییده و از آنجا به سایر نواحی رفته است. جو از سفید شدن مو و بالا رفتن چربی خون جلوگیری می کند و از قدیم برای غرغره توسیه شده است. روستائیان که نان جو می خورند دیرتر پیر می شوند.

 

 تاریخچه

    دانشمندان نبات شناس عقیده دارندکه جو یکی از قدیمی ترین نباتات زراعتی بوده و مبدأ آن را برخی از نبات شناسان از افریقا وعده ای نیز از آسیا بخصوص سوریه می دانند.قدیمی ترین جواز ولایتی دوردیفه وحشی می باشد که در حفاریهای جنوب اروپا بدست آمده و معلوم شده که در عصر حجرکشت می شده. این نبات از شمال سوند، خاور میانه تا مصر،همچنین از سطح دریا تا ارشغاع ۴۰۰۰متری "همالیا" کشت می شده است.

    نام جو در ایران از کلمه جاو"Jav" که در زبان پهلوی به این گیاه اطلاق می شده گرفته شده و در هند نیز"Jau" نام دارد.در حال حاضر اهمیت جو در دنیا تقریبا برابر گندم بوده،لکن تولید آن حدود نصف تولید گندم است.

    مهمترین کشورهای تولید کننده جو در جهان عبارت اند از:

   آلمان شرقی،آلمان غربی، اتریش، انگلستان، ایتالیا، دانمارک و دیگر کشورهای جهان می باشد. سطح زیر کشت جو در دنیا در سال ١٩٧٢معادل ٨۵میلیون هکتار بوده که به علت افزایش مصرف در صنعت مالداری بویژه در کشورهای اروپائی افزایش یافته است.تولید متوسط جو از هر هکتارءطی سالهای ١٩٦٧-١۹۷۰در دنیا، برابر (1بر7) تن در کشورهای اروپائی تولید متوسط آن (2بر7) تن بوده است.درحال حاضرکشورهای ایرلند و دنمارک با ۴تن و کشورهای فرانسه با حد متوسط۵تن در هکتار بیشترین رقم تولید از هر هکتار را دارا می باشند.   "4"

امراض جو

    نباتات، از جمله جو، ممکن است تحت تأثیر طیف گسترده ای امراض قرار گیرند که بر اثر و تکامل آنها اثر گزارد. گرچه تعریف دقیق مرض هنوز مورد بحث است. ولی بیشتر نبات  شناسها  توافق دارند که مرض یعنی سوء کار کرد در زمان اثر نبات یا درزمانی که نبات خواب است. چون مرض د ریک دوره زمان رخ میدهد، باید یک عامل"pathogen"(عامل مرض)ممکن است قابل انتقال از نباتی به نبات دیگر و یا غیر انتقال مرض (بطور مثال کمبود مواد معدنی)باشد.

   دراین مجموعه، هر نوع نا هنجاری در نبات جو یا دانه آن یک مرض به شمار آمده است. از آنجا که خسارات نا شی از حشرات،آب وهوا، مواد کیمیاوی زراعتی،آلودگی های هوا و سایر پاتوجن ها ی غیر قابل انتقال اغلب شبه علایم ناشی از فعالیت پاتوجن های قابل انتقال داده است،شرح مختصری در مورد مسایل ناشی از عوامل غیر قابل انتقال داده می شود.

   اما قسمت عمده ای این مجموعه به پاتوجن های قابل انتقال اختصاص داده شده است که توانایی تکثیر و ایجاد اپیرمی و مرض را دارند که درنتیجه آن تولید کیفیت دانه برداشت پایین می آید.در بعضی "وسایر بسیاری" از موارد یک نبات ممکن است هر هرزمان تحت تأثیر چنر پاتوجن که احتمالا اثر متقابل بر هم قرار گیرد.   "5"  

                         

امراض باکتریایی و مایکو پلاسمایی جو

    در ابتدا در ایران مرض باکتریایی غله جات از ناحیه سیستان درباره جو گزارش گردیده وبا کتریای عامل مرض از تخم جو آلوده جدا شده است. دامنه مبنربان عامل مرض تعیین نشده و باکتریای به نام “xanthomonas translacens” معرفی  گردید.                             "8"

سوختگی باکتریائی برگ

     این مرض در سال ۱۹۷۲روی جو مشخص وشناخته شده کهت عامل است.   قبـلاایـن بکـتیریا روی لوبـیا،جواری وبسیاری از pseudomonas syringae

نباتات خرد دانه نواحی امریکای شمالی مشخص شده بود.این مرض اغلب روی گندم

همیشه بوده وگاهی روی جومشاهده می شود.که محصول کاهش نیافته ولی اغلب بیش

از نیمی برگ را صدمه میرساند.

علائم مرض

    برگهای با لایی بته مورد حمله قرار میگیرد. علایم اولیه یه صورت داغهای آبله است.آنها سپس به علم پیوسته ولکه های وسیع را ایجاد می کند که امکان دارد تمام برگ را فرا گیرد و برگهای چملک شوند. داغها به رنگ سبز خاکستر بوده اما بعدأ خرمایی رنگ سفید می گردند. نهایتأ تمام برگ سوخته و اطراف آن به به سمت داخل بر می گیرند. دانه های تشکیل شده در شرایط آبیاری بارانی ممکن است آلوده شوند. دانه های آلوده دارای لکه های خرمایی رنگ تا قهوه ای تیره بوده حاشیه مشخص دارند و به اندازه های متفاوت تا قطر٢  میلیمتر می باشند.                                 

 عامل مرض

 باکتریای عامل مرض گرام منفی، میله کوتاه به اندازهPseudomomas Syringae   میله ای کوتاه به اندازه0.5-0.7x 0.8-2.8   میکرو متر است. سلول ها متحرک و دارای یک تا چند شاخک قطبی بوده و هوازی هستند، رنگ سبز روی محیط کشت (king) تولید می کند.                                                                       

ورایتی ها ی عامل مرض متفاوت در این نوع P- Syringae بر حسب آزمایشها ی بیو کیمیاوی وجود دارد. بخصوص آنهای که روی ترکیبات مختلف منابع کاربن رشد کرده اند و یکی از آنها  P- Syringae می باشد.  

  گرچه حرارت مناسب برای رشد آن 28 درجه سانتی گراد است ولی باکتریا ازیک تا   35 درجه قادر به رشد است و بسیاری از نژادهای آن میتوانند هسته یخ تشکیل دهند.

  مبارزه

  p-syringae یک باکتریای معمولی در سراسر جهان است  که قادر به تکثیر در

میزبان می باشد و ورایتی P- Syringae Pv Syring آن به جو و گندم حمله میکند. امراض سوخته گی باکتریایی در آب و هوای سرد و مرطوب به خصوص در صورت آبیاری بارانی یا وقتی که ریزش باران با وزش بادشدید همرا باشد شدت دارد. این باکتریا در ابرهای  0200  متری بالای سطح مزارع غله جات یافت شده است. راه نفوذ باکتریا در نبات از طریق روزنه ها و سوراخهای برگ می باشد.       

   گرچه باکتریا را میتوان از تخم جو جدا نمود ولی شیوع این مرض به طریقه انتقال از راه تخم ناشناخته است. عامل مرض امکان دارد در بقایای نباتات یا سطح برگهای غیر میزبان باشد. راه مؤثر مبارزه ورایتی های مقاوم از گندم و جو به این مرض شناخته نشده است. ⁽⁶⁾                                                                                  

سوخته گی خطی باکتریایی

trigonelline

  این مرض هر چند از امراض نادر جو محسوب می شود ولی از همه مناطق به جز آسیا گزارش شده است. عامل آن  Striafcins, wilkie starrandburk می باشد که باکتریای میله ای کوتاه به اندازه 0,5-0,7x0,8 میکرومتر، متحرک با چند شلاق قطبی است. باکتریای Striafaciens هوازی می باشد و روی محیط کشتKings  تولید رنگ سبز درخشانی می کند. این نوع باکتریا به علت عدم استفاده ازLacteale trigonelline    میتواند از آن دو ترکیب استفاده کند مجزا می شود.                        

  علایم این مرض آبله روی برگها است که توسعه و به هم پیوستن آنها خطوطی یا لکه ها ی را ایجاد می کنند و در امتداد رگ برگها کشیده می شود، به تدریج لبه برگها زرد شده و بعدأ قهوه ای رنگ می گردد. در صورت وجود آب کافی ترشحات باکتریا روی خطوط پدید آمده و پس از خشک شدن نشانه ها ی سفید بر جای می ماند.                

   این باکتریا تکثیر کننده بوده و در بقایایی نباتات به مدت حد اقل دو سال باقی می ماند. در شرایط مرطوب باکتریاها به وسیله باد و قطرات آب روی برگ ها می افتد. هوای گرم و خشک از انتشار بیشتر مرض مما نعت می کند. نابود ساختن با قایایی نباتات و استفاده از ورایتی مقاوم بهترین راه مبارزه است.(7)                                             

پوسیده گی قاعده غلاف

   به طور معمول این مرض اهمیت کمی دارد. زیان حاصل روی گندم و بعضی از خانواده گندمیان مربوط به پر نشدن دانه است. چون خوشه ها اندام عمده مورد حمله است علایم مرض به صورت قهوه ای شدن قاعده غلافها می باشد که تخم را پوشانیده است. خوشچه های آلوده امکان دارد کمرنگ تر از انواع سالم باشند قاعده بذر آلوده سیاه رنگ می شود و برگهای آلوده دارای لکه آبله دراز و زرد کم رنگ است که بعدأ قهوه ای میگردد. باکتریای عامل این مرض را Pseudomonas syringae دانسته اند. این باکتریا گرام منفی، میله ای به اندازه 0,6 x 1-2,7 مایکرومتر با یک تا چهار شلاق قطبی می باشند. حرارت مناسب برای رشد آن 25و28 درجه سانتی گراد بوده و رشد آن کمتر از دو و زیاد تراز 37 درجه سانتی گراد متوقف میگردد.               

دوران مرض و مبارزه آن

    این باکتریا در دانه و به طور احتمالی در خاک باقی می ماند در هوای مرطوب در اثر وزش باد یا به وسیله حشرات انتقال می یابد. باکتریا در محل اتصال غلاف ها اگر آب وجود دا شته باشد تکثیر می یابر ولی خشکی آنرا محدود می سازد.                  

  اپیدمی این مرض کم یاب بوده و راه مبارزه اقتصادی مورد نیاز نیست. به هر حال کاشت تخم به طور کامل پاک و انتخاب شده از مزارع سالم ضرورت دارد.            

زردی طلایی

این مرض در سراسر امریکا، قسمت های از اروپای شرقی و شمالی روی جو وسایر خاندان گندمیان یافت می شود و همچنان روی سبزیجات و گیا هان زینتی گزارش شده است. زردی طلایی روی جو کمتر خساره وارد میکند. بته های آلوده کمتر خوشه می گیرد بنا بر این میزان خسارات متناسب با شدت و مرحله رشد به آلوده گی است.تعیین خسارات این مرض مشکل است زیرا علایم این مرض ویروس به زردی جو شباهت دارد.                                                                                                    

علایم مرض

    لکه های زرد رنگ از علایم اولیه است که روی برگها در حدود سه هفته بعد از آلوده شدن نبات اتفاق می افتد نهایتأ لکه ها تیره شده و به هم پیوست می شوند.بعضی از ورایتی ها ممکن است به رنگ سرخ یا زرد وسرخ شده اطراف برگها به طرف داخل می پیچد و خوشه گرفتن کمتر صورت میگیرد و تعین آلوده گی بدون آزمایشهای مایکروسکوب الکترونی بی نهایت مشکل است.                                                

عامل مرض

   زردی طلایی در ابتدا تصور می شد در اثر یک نوع ویروس است تا اینکه در سال   1967 معلوم شد که عامل این مرض یک ارگانیزم شبه مایکو پلازم می باشد. عامل زردی طلایی پروکریو تای متغیرالشکل بوده که دیوار سلولی حقیقی ندارد و حساس به انتی نیوتیک ها مانند تترا سیکلین می باشد.                                                  

مبارزه

   زردی طلایی به طریقه میخانیکی منتقل نمی شود. دوام آن در میزبان های دومشیمه ای دایمی است که زنجرکها روی آنها به سر می برند. اپیدمی مرض تابع جمعیت زنجرکها بوده و سالهای که این حشره زیادتر باشند مرض شدیدتر است. به هر حال کاهش شدیدی از این مرض معلوم نشده وراه مبارزه با آن بررسی شود.(4)                 

بکتریوز مخطط

   بکتریوز مخطط جو، اولین بار در سال 1916 از امریکای شمالی راپور داده شده است. این مرض در اکثریت نقاط جهان به ملاحظه رسیده و خساره آن بعضأ سنگین بوده است. مرض مذکور از سال 1930 به بعد در اتحاد شوری سابق به مشاهده رسیده اما طی سالها ی هفتاد، شیوع آن به شکل شدید راپور داده شده است. این مرض بر علاوه جو، گندم و جودر را نیز مورد حمله قرار میدهد.                                  

علایم مرض

   علایم مرض نخست با لای برگها و غلاف نباتات ظاهرگردیده، وبعدأ دانه ها، خوشه ها و حتا بعضأ ساقه های نباتات را نیز مورد حمله قرار میدهد. از مراحل ابتدایی انکشاف جوانه ها تا شروع خوشه آوری، در امتداد رگها ی برگهای جوان و غلاف برگ، داغهای کوچک، سبز تاریک، روغنی و جلا دار مانند خطوط باریک طویل تشکیل می شود. بعدأ این گونه خطوط در امتداد رگهای برگ توسیعه یافته، در پرنکایمای برگ شکل واضع و بر جسته را به خود گرفته و توسط رگ برگها محدود می گردد. داغهای مولده که توسط این مرض به وجود می آید دارای رنگ نصواری، زرد کاهی، قهوه ای روشن و نصواری تاریک می باشد.                                    

   علایم مرض بالای خوشه چه ها به شکل داغهای کوچک و آبنما ظاهر گردیده بعدتر رنگ آنها تاریک تر شده و بلا خره رنگ سیاه را به خود اختیار می نماید. با لای دانه ها، خوشه ها،و ساقه های نباتات نیز داغهای خطی به رنگ قهوه ای تاریک تشکیل می شود. در صورت محابیت شدید داغهای مولده تمام تیفه برگرا احتوا نموده و برگها کاملأ رنگ نصواری را به خود می گیرد. در شرایط مر طوب، بالای برگها بعضأ ترشحات بکتریایی نیز به مشاهده میرسد. نباتات مریض معمولأ از نمو باز مانده، دانه ها ی کوچک و نرم را به وجود می آورد. در صورت مصابیت های شدید، عدم تشکیل خوشه ها به مشاهده رسیده است. (7)                                                       

عامل و دوران مرض

  بکتریای  (xanthomonas translucens sp.hordei) هوازی گرام منفی بوده، شکل چوبک مانند داشته و طول آن از 0,5تا به یک میکرون میرسد. بکتریای مذکور با داشتن یک فلا جیلا ی قطبی متحرک می باشد. در وسط ها ی زرعیه مناسب تولید پکمنت زرد رنگ کرو تناید را می نماید. کالونی های بکتریای متذکره در وسط زرعیه حصاره گوشت گاوواگار (Agar)  بطی  نمو نموده، رنگ زرد کاهی داشته، محدب و هموار می باشد.

   حرارت مطلوب برای نموی این بکتریا 26 درجه سانتی گرید تثبیت گردیده است.                                                                                          

   باکتریای عامل مرض، بالای تخمها، بقایای نباتات و یا در خاک زمستان گزرانی می نماید، هنگامیکه تخم ها ی ملوث بذرگردد، حجرات بکتریایی به نمو آغازنموده به سرعت تکثر میابند. در نباتات جدید این بکتریا از طریق ستوماتا و یا به صورت میخانیکی نفوذ نموده و از یک نبات به نبات دیگر توسط قطرات باران، تماس نباتات با همدیگر، باد، و حشرات انتشار می یابند.                                                     

مبارزه

معامله تخم با مواد کیمیاوی یکی از طریقه های موثر جلوگیری مصابیت ها ی تخمی به شمار میرود. هم چنان برای تعقیم سطحی تخمهای بذری میتوان از طریقه ذیل استفاده نمود. تخم ها اولأ در آب سرد برای مدت پانزده دقیقه تر می شود، بعدأ از آب خارج و برای مدت شش ساعت به حالت مرطوب نگهداری می شوند.                    

بعد از آن تخم ها در محلول فور مالین برای مدت 10 دقیقه گذاشته، و سپس خشک می شوند. در بعضی قسمتها ی آسیا تخم انواع مقاوم ومتحمل  سبب تقلیل مصابیت این بکتریا در گندم و جو گردیده است. (3)

                                                              

امراض قارچی جو

پوسیده گی معمولی ریشه

چند نوع از قارچهای f.graminearum , Fusarium culmoum مربوط به مناطق، عامل پوسیده گی ریشه های جو محسوب می شود پوسیده گی ریشه یکی از شایع ترین امراض جو و سایر غله جات بویژه گندم می باشد.

   قارچ Cochliobolus  در کانادا، مناطق جلگه ای ایا لات متحده شوروی سابق متراول ترازامراض         است.درحالی که در نواحی مدیترانه خاور میانه وشمال غربی اوقیونوس آرم امریکاامراض شدت بیشترمیدارد خسارات این مرض درکانادا واسکاتلند به 15% میرسد وبیشتر ارقام زیانی از 6تا 20% میبنددرسال های که رطوبت خاک کمتر ازهدنورمال باشد به توراحتمالی خسارات زیادتر است چون بته ها از کمی آب سدمه میبینند. هر چند در اثر رطوبت زیاد تعداد کمی پنجه ایجاد میشود ولی تعداد دانه در خوشه بیشتراست.(2)                                                         

علایم مرض     

چنانچه عامل امراض درتخم باشد نباتات ممکن است مرده یا کوتاه بیمانند وریشه های آن قهوه ای باشند. درصورت عدم انتقال قارچهابه وسیله تخم،لکه های قهوه ای بیضوی روی ریشه ها،غلاف های پایین برگهاوبندهای زیر منطقه طوقه به وجودماید چنانچه لکه ها وسیع شده وبه هم بیپوندند وقسمت وسیع ازآن قسمتهاآلوده شود قهوه ای وسیاه رنگ میگردد. بافت برگهای آلوده نزدیک طوقه ممکن است زرد شده ولکه های در قاعده برگها ایجاد شود. در صورتی آلوده گی مرض رنگ سرخ ارغوانی طوقه وبافت ساقه را میپوشاند. بعلاوه ساقه تاارتفاع 3تا10سانتی متربالای سطح زمین آلوده میشود دراغلب مواردعلایم امراض حاصله را ازجمله           را ازفوزاریوم ها نمیتوان تشخیص داد گاهی در صورت آلوده گی خفیف علایم از امراض در سطح اندامهای هوائ مشاهده نمیشود،گرچه تعداد شاخه زنی کاهش میابد  ولی قابل روئت نیست ونباتات آلوده را میتوان از خاک بیرون آورده وریشه واندامهای زیرطوقه رابررسی کرد.                                                                           

جهت اطمینان ناقیل امراض ونبات مریض رابایدروی محیط غذای معمولی مخلوط با آنتی بیوتیک های مانند استرپتومایسین ووانکو مایسین با محیط های کشت اختصاص برای فوزاریوم هایاجنس دیگر کشت کرد وسپس آن قارچها را جدا کرده وتشخیص داد.(3)                                                                                                  

عامل مرض:

نظربه این که انتیشارقارچهای پوسیده گی معمولی ریشه در خاک های غله جات کاروسیع است بسیاری از نباتات،علایم را نشان میدهد. این قارچها میتواند به نوع های زیادی از گرامینه ها علاوه برغلات زراعتی حمله کنند این قارچ درخاک به طور آزاد یاروی بقایای میزبان به سر میبرند.دوام                                  اصولاً به صورت ارگانیزم ها با دیوار ضخیم است.درحالی بقاه                                  با سپور میباشد. سپورها دوام بیشترنسبت به نوع بعدی داشته میباشد.                        

مبارزه

تخم بذری باید پاک شده و در شرایط خشک ممکن است آلودگی نبات را تقلیل دهد. ضد عفونی بذر نیز در کنترول مرض موثراست. مصرف قارچکس ها ضر به بذرگ را بر اقتصاد دهقان وارد میکند ولی بهترین کار می باشد. بز ردر موقعی که درجه حرارت پایین باشد نیز در کاهش مرض تاثیر دارد. حاصل خیزی خاک نیز روی مرض موثر می باشد و پوسیده گی ریشه جو معمولأ در حد مناسبی از حاصل خیزی شدت کمتری دارد. حاصل خیزی مفرط به خصوص زیادی نایتروجن که رشد نبات را بیشتر کرده مضرف آب زیاد می شود پوسیده گی ریشه در اثر      را شدید می کند. عمق بذر نبات نیز نسبت به کم عمق تر بیشتر آلوده می شود به طور احتمالی چون فاصله بند زیادتر در معرض آلوده گی است.                                             

کشت ارقام مقاوم بهترین راه مبارزه با مرض پوسیده گی ریشه می باشد گرچه جو عاری از قارچ شناخته نشده ولی حساسیت ارقام در جایی که عامل مرض غالب باشد خیلی متفاوت بوده و انواع با مقاومت متوسط در مرحله نموی شناخته شده است. گر چه مقاومت در مرحله نموی با موقع رشد کامل ارتباطی ندارد ولی معلوم شده که مقاومت با دوژن غالب منتقل می شود.(2)                                                     

لکه چشمی:

عامل این مرض قارچ         است. جوها ی بهاری کمتر مریض شده ولی گندم های زمستانی در اروپا،ایالات متحده، زلاند نو و استرالیا خساره شدیدی به بار آورده و آب از هوای سرد و مرطوب مناسب برای مرض می باشد. اندازه دانه ها و تعداد آنها تقلیل می یابد.                                                                                         

عالایم مشخصه مرض ، لکه های بیضوی وچشم مانند روی غلاف برگ است که در اثر پیوستن آنها با یکدیگر نامنظم می شوند. رنگ لکه ها سفید تا خرمایی قهوه ای می باشد و در روی ساقه اطراف آنرا امکان دارد گرفته و بار قارچ روی آن تشکیل شود. بته های آلوده زود رس شده، خوشه ها سفید شده دانه پرغی گردد. قارچ عامل مرض دو نوع مایسلیم تولید می کند بعضی زرد قهوه ای و منثعب و عده ای تیره رنگ هستند. آلوده گی در جوهای زمستانی در خزان، زمستان و بهار انجام می شود و منثأ آن مایسلیم ها در بقایای نباتات هستند. اسپور قارچ ها در آب و هوای سرد و مرطوب رخ می دهد و حرارت نزدیک به 10 درجه سانتی گراد برای اسپور مناسب تر است و در حرارت کمتر از صفر درجه و بیش از 20 درجه اسپور تولید نمی شود. در رطوبت زیاد مرض شدت یافته و در بهار یخ بندان و مصرف کود های نایتروجن زیاد برای آلوده گی مناسب است. کاشت جو بهاری و کشت جو خزانی کمتر در معرض امراض قرار گرفته و تناوب زراعتی که غله جات حساس به مدت بیش از دو سال کشت نشود و مصرف در اواخیر زمستان در جاهایی که مرض شدید است علیه  مرض موثر می باشد.(6)                                                                          

پوسیده گی پتیومی ریشه:

قارچ های       انتشار وسیعی در خاکهای سرا سر جهان دارند و آنها به نباتات زیادی از خانواده گندمیان و غله جات در خاکهانی که به مدت طولانی مرطوب است حمله می کند. در خاکهای کم بود از لحاظ فاسفورس و مواد عضوی حساسیت نباتات خیلی شدید است. اگر آلوده گی بلافاصله بعد از جوانه زدن تخم اتفاق افتاده قبل از بیرون آمدن از خاک جوانه ها می میرند. بته ها چنانچه بعدأ آلوده شوند آنها (بته ها) نمرده و فقط کمی کوتا تر شده و ریشه های بیشتری تولید کرده ولی بته ها کوتاه شده و ریشه های آن نرم و قهوه ای روشن می گردد. از مطالعه مایکروسکوپی قارچها در ریشه نبات دیده می شود. اگر خاک خشک شود ریشه های غیر آلوده اضافی ممکن است تولید شده و کمی بهبودی حاصل نمایند. به خصوص اگر مواد غذایی به مقدار کافی موجودباشد.                                                                                             

عامل مرض:

چند نوع قارچ      عامل این مرض است. ماسیلیوم در این نوع ها بدون دیوار عرضی بوده و در حرارت بین 15تا30 در جه سانتی گراد به خوبی رشد میکنند.(7)

علایم مرض:

دوام این قارچها به وسیله اسپور در بقایی آلوده میزبان یا در خاک است وتا 5 سال و بیشتر می تواند باقی نمانند. در خاک مرطوب اسپور ها جوانه زده و تولید اسپور نجیم کرده که زوسپور می دهد. زوسپور ها پس از آزاد شدن با حرکت به نوک ریشه رسیده و آنها را مبتلا می سازند. شرایط مناسب برای رشد و آلوده گی قارچ، خاکهای مرطوب یک یا کمتر و حرارت 15 تا 20 درجه سانتی گراد است.                       

 در هوای گرمتر اسپورها ممکن است جوانه زده و مستقیمأ تولید لوله کرده و ریشه ها را آلوده سازند، و زوسپور ها میتوانند نبات را در مدت 3 تا 5 ساعت آلوده شده و سپور نجیم ها بلا فاصله بعد از آلوده گی به وجود آیند و زوسپورهای بیشتر تولید شده و پس از 24 ساعت رها میگردند. چنانچه نباتات در خاکهای مرطوب و متراکم برویندو میزان فاسفورس کم بوده و زراعت قبلی غله جات باشد مرض شدید تر است.(7)                                                                                            

مبارزه:

      اجرای عملیات زراعتی مناسب مانند مصرف مقدار صحیح کودهای فاسفورس در موقع کشت کردن به صورت پاشیدن یا کار برد آنها در طول قطار های کشت، زه کشی قسمت های پست که رطوبت خاک کاهش یابد. گر چه ارقام مقاومی شناخته نشده ولی انواع زو در س به طور آزمایش بیشتر از انواع متوسط و دیر رس زیان می بینند. زد عفونی تخم در جلوگیری از آلوده گی های مرحله اول رشد نبات موثر است.(8)                                                                                               

مرض سیاه قاق آشکار جو:

عامل مرض سیاه قاق آشکار جو قارچی به نام         می باشد. این مرض یکی از امراض مهم در نواهی مرطوب ویا نسبتأ مرطوب بوده و تقریبأ در تمام نقات ایران وجود دارد خساره این مرض نسبت به سیاهک پنهان در درجه دوم اهمیت قرار داشته و میزان خساره آن در حدود 10 فیصد است. (4)                                              

علایم مرض:

سیاه قاق آشکار معمولأ تا هنگامیکه بته ها به خوشه میرسند نوع علامتی ایجاد نمی نماید. بته های مریض دور تر از بته های غیر مریض به خوشه نمودن شروع میکند خوشه های سیاه قاق زده به سرعت بلند شده و خوشه نبات سالم بالا تر میروند در یک بته مریض غالبأ کلیه خوشه هاو همه دانه ها آلوده هستند. در خوشه های سیاه قاق زده هر خوشه به طور کلی تبدیل به یک رنگ سیاه میگردد. این رنگ سیاه در ابتدا به وسیله یک غشأ خاکستری پوشیده شده است که به سهولت پاره شده و سپورهای پودری شکل را آزاد میکند.                                                                         

مبارزه:

عامل سیاه قاق آشکار جو به طریق سیستمیک مرض ایجاد کرده و در داخل تخم زمستان را سپری میکند، بنا بر این زد عفونی سطح تخم اثری روی قارچ ندارد مگر اینکه از قارچ کش های سیستمیک و به نسبت یک در هزار در زد عفونی تخم استفاده گردد.(2)                                                                                               

مرض سیاه قاق سطحی جو:

عامل مرض سیاه قاق سطحی جو قارچی به نام          است. این مرض یکی از امراض عمده غله جات به خصوص در مناطق مرطوب و نیمه مرطوب می باشد. این مرض در تمام مناطق ایران  کم و بیش وجود دارد. میزان خسارات این مرض در اروپا روی جو 10 تا 15 فیصد بر آورده شده است. در دانه های مبتلا مقدار بیشتری مواد پروتینی در مقایسه با دانه های سالم تشکیل می شود. در صورت که مقدار کاربوهادریت ها در دانه به شدت کاهش می یابد.(7)                                         

علایم مرض:

خوبترین علایم سفیدک سطحی جو ظهور وتشکیل قارچ سفید متمایل به خاکستری در سطح فوقانی برگها روی کاس برگها ست امکان دارد این پوشش قارچ به طور پراگنده و یا به طور کامل سطح برگها را بپوشاند این مرض باعث زرد شدن و از بین رفتن برگهای تحتانی بته ها می شود. ماسیلیوم این قارچ سطحی، منثعب و سفید رنگ بوده و سپس به رنگ خاکستری و قهوه ای در می آید. اندام جنسی قارچ قهوه ای تیره، گرد وبه قطر 135 تا 250 مایکرون است.                                                     

مبارزه:

کشت ارقام مقاوم مناسب ترین راه مبارزه می باشد. برای مبارزه کیمیاوی به محض ظهور اولین علایم مر ض مزرعه را با قارچ کشهای سیستمیک به میزان یک کیلو از پودر 50 فیصد سم پاشی نمود. از مصرف کودهای نایتروجنی به مقدار زیاد باید خودداری کرد و از کود های پتاشیم بیشتر استفاده نمود.(4)                                

مرض سیاه قاق پوشیده جو:

سیاه قاق سخت جو گاهی به نام سیاه قاق پوشیده نیز نامیده می شود و یکی از بیماری های جو در جهان است. این مرض انتشار جهانی داشته و غالبأ در نقاط مرتفع و کوهستانی شیوع دارد. میزان خسارات چندان زیاد نبوده و در مزارع مبتلا به این مرض خسارات حد اقل 3 فیصد است.                                                            

در بعضی از کشورها خسارات بیماری به 30 تا 50 در صد نیز میرسد.                 

علایم مرض:

از علایم بارز سیاه قاق سخت جو این است که غشأ نازک سطحی دانه های سیاه زده را تا آخرین مرحله رسیدن دانه ها می پوشاند و دانه های آلوده به رنگ سفید مایل به خاکستری هستند. در این مرض سوغه های خوشه علایم مبتلا به آنرا نشان نمیدهند. خوشه آلوده ساختمان و شکل خودرا نگه میدارد ولی نوده سیاه سپور های قارچ عامل مرض که توسط غشایی پوشیده شده اند جا نشین مواد درون خوشه می شود. این غشأ چرب علاوه بر آنکه سبب اتعال سپورها میگردد، قدرت مقاومت سپورها را نیز مدتی محفوظ نگه میدارد. بعد از آنکه این ماده چرب جذب شده سپورها بخش می شوند و هنگام خرمن کوبی به روی تخم های سالم قرار میگیرند. در مزرعه ساقه بوتاهای آلوده معمولأ کوتاه تر از ساقه های سالم است. اندازه سپورها بین 5 تا 9 میکرون می باشد و مایسیلیوم قارچ در نسج نبات ابتدا بی رنگ وسر انجام به رنگ قهوه ای تیره یا ساده در میآید.                                                                                          

مبارزه:

جهت مبارزه با این سیاه قاق میتوان تخم ها را قبل از کشت با قارچ کش های سیستماتیک زد عفونی کرد.(2)                                                                    

عامل مرض:

ویروس موزایک جو که از طریق تخم منتقل می شود، از راه دانه گرده یا تخمک آلوده بر آن می رسد. هیچ ناقل طبیعی برای آن شناخته نشده است. ویروس همچنین می تواند ضمن ساییده شدن برگها به یکدیگر در اثر باد، عبور حیوانات از نباتی به نباتی دیگر منتقل شود. در کالیفورنیا نشان داده شده است که قسمت عمده انتشار نبات به نبات ویروس از طریق تماس برگها است، به انتقال به وسیله دانه گرده. نباتات مبتلا به مرض نسبت به نباتات سالم دانه گرده کمتر تولید می کند. بر رسی های درمونتانا نشان داد که ویروس یک ردیف آلوده میتواند دوتا سه ردیف که 30 سانتی متر با هم فاصله داشته باشند پراگنده شود. در بعضی ورایتی ها زراعتی و سویه های ویروس، بر تخم ها ممکن است تا 100 فیصد آلوده شوند، گرچه حد اکثر رایج 50 تا 60 فیصد است. حد اکثر انتقال با تخم در حرارت 24- 20 سانتی گراد رخ میدهد. بر علاوه عمر نبات در زمان آلوده شدن،سویه ویروس و ورایتی جو زراعتی، بر میزان انتقال از راه تخم تأ ثیر دارند.                                                    

مبارزه:

ویروس موزایک جو با ترکیبی از آزمون سلامت تخم و استفاده از ارقام مقاوم به بهترین وجه کنترول شده است. از آنجا که بقایی ویروس فقط در تخم امکان پذیر است، کشت تخم عاری از ویروس برداشت محصول عاری از موزاییک نوری جو را تضمین می کند. به زراعتیان توسیعه می شود که تنها از تخم های کاملأ فاقد مرض برا کشت استفادکنند.(6)                                        

امراض ویروسی

موزاییک خطی جو:

ویروس موزاییک خطی جو یکی از ویروسهای شناخته شده نباتات خانواده گندمیان است.سه ویروس دیگر نیز میتوانند به مقادیر مختلف در میزبان های اصلی خود تخم منتقل شوند. موزاییک خطی جو اولین بار در سال 1910 در ویسکا نسین مشاهده شد و برا متمایز شدن آن مرض قارچی لکه ای قهوه ای خطی جو که به وسیله                 ایجاد می شود خط کاذب نامیده می شود. این مرض تا سال 1951 که مکینی عامل آنرا ویروس تشخیص داد.            

یک اختلال غیر پرازیتی دانسته می شد از آن به بعد، این مرض تقریبأ از تمام مناطق کشت جو گزارش شده است.                                                     

جو میزبان اصلی ویروس موزاییک است، ولی در دو مورد در گندم نیز دیده شده است. چند نوع شناخته شده دیگر از خانواده گندمیان میزبان این ویروس هستند اما در دوران مرض روی جو زراعتی نقش بسیار ناچیزی دارند، یا نقش ندارند.                                                                                  

بر رسی های دهه 1970 کانادا نشان داد که علم رغم مبتلا بودن بسیاری از تخم ها در صد تخم مبتلا به مرض کمتر از یک فیصد بوده است. در حال حاضر در اکثر مناطق جهان استفاده از آزمایش تخم و ورایتی های مقاوم، خسارات ناشی از موزاییک خطی جو را به حد اقل رسانده است، گرچه هنوز پیدا کردن بته های مبتلا به مرض در بسیاری از نواهی کاری بسیار مشکل نیست.(3)                                                                                      

علایم:

ویروس موزاییک جو روی برگ لکه های تیره و روشن زرد تا سفید، نقطه، خط و خطهای قهوه ای که اغلب 7 شکل هستند ایجاد می کند. گاهی برگ بته های مبتلا به آلوده گی سیستماتیک ممکن است تقریبأ سفید شود. علاوه بر اینها، نباتات آلوده ممکن است شدید، نازایی در بعضی از گلچه ها، کم رشدی خوشه و دانه را نشان دهند. در بعضی از ترکیبات ورایتی زراعتی. ویروس به حالت نهان است و هیچ نوع علایمی ظاهر نمی شود بته های که از تخم آلوده به وجود می آیند ممکن است بسیار زود، یعنی در مرحله دو تا سه برگی، علایم روی برگ نشان دهد.                                                               

قد پستی زرد:

مرض قد پستی زرد جو از سال 1951 به این طرف به حیث یک مرض ویروسی شناخته شده است. همچنان عقیده بر آن است که این مرض مدت ها قبل تحت اسم (مرض سرخ برگ یولاف) تشریح گردیده بود. ویروس عامل مرض قد پستی زرد علاوه بر جو، گندم، یولاف و جودر را نیز مورد حمله قرار میدهد. خساره وارده آن بعضأ بالای گندم بسیار سنگین راپور داده شده است. این ویروس یک تعداد نباتات علوفه ای و گیاهان هرزه را نیز مورد حمله قرار میدهد.                                                                            

علایم مرض.

علایم مرض نظر به نوع نبات فرق می نماید اما به صورت عموم اولین علامت مصابیت نبات زردی برگها می باشد. زردی برگها توأم با بطی شدن و توقف نموی نبات بوده و به همین سبب است که مرض مذکور را قد پستی جو نام نهاده اند.                                                                                  

شدت علایم مرض مربوط به عمر نبات مصاب است. در صورت که جوانه ها مصاب گردد، تمام برگها طی مدت 10الی15 روز زرد می گردد. رنگ زرد نخست د رحاشیه برگها ظاهر گردیده و به صورت تدریجی تمام قسمت های برگرا احتوا می نماید تغیر رنگ برگها معمولأ به شکل زرد طلایی و یا زرد نارجی ظاهرگردیده و به صورت واضح از یرقان که د راثر کمبود نایتروجن ویا کدام عامل دیگر به وجود  میآید، قابل تفکیک می باشد. برگهای نبات مصاب شکل مستقیم را به خود گرفته و نسبت به برگهای سالم ضخیم تر و سخت تر معلوم می شود.                                                                  

با پیشرفت زردی برگها، نموی نباتات نیز فوق العاده بطی گردیده و قد نباتات مریض به اندازه نصف قد نبات سالم می باشد. در صورت مصابیت شدید، نموی ریشه ها نیز در اثر این مرض بطی گردیده و وظیفه جذب آنرا،مخصوصأ که نباتات تحت فشار قلت آب باشد، انجام داده نمیتواند.(4)      

عامل ودوران مرض:

عامل مرض قد پستی زرد جو ویروس بوده که تنها به کمک میکروسکوب الکترونی قابل مشاهده می باشد. ذرات ویروس شکل کروی داشته و قطر هر ذره به 24 ملی میکرون میرسد. این ویروس به صورت میخانیکی قابل انتقال نبوده اما چندین نوع شیشک های نباتی قادر به انتقال ویروس مذکور می باشند حرارت 65 تا 70 درجه سانتی گرید ویروس مذکور را غیر فعال می سازد.شیشک های نباتی هنگام تغذیه بالای نباتات مریض، ویروس مذکور را با عصاره نبات یکجا اخذ نموده و هنگامیکه بالای نباتات سالم می نیشینند و شروع به تغذیه می نمایند، ویروس متذکره را به حجرات نباتات بعدی تزریق می نماید. برای اخذ ویروس از نباتات مریض، شیشک های نباتی اقلأ برای مدت 5 دقیقه باید بالای نباتات مریض تغذیه نماید.                                    

شیشک ها بعد از یک دوره غیر فعال چند ساعت هنگام تغذیه از نباتات صحت مند میتوانند ویروس مذکور را داخل انساج انتقالی فلویم آنها نماید. ویروس مذکور در داخل انساج زنده تکثر نموده و علایم مرض در ظرف 7 تا 10 روز به مشاهده میرسد. هنگامیکه شیشک های نباتی از نباتات مصاب ویروس را اخذ نمودند تا هنگام مرگ قادر به انتقال آنها می باشند.                           

مبارزه:

بعضی انواع جو، گندم، یولاف وجودر در مقابل این مرض مقاومت داشته و یا تحمل بیشتری را از خود نشان میدهد.(1)                                              

سرخی ها

در روی جو سه مرض سرخی به نام های سرخی برگی، سرخی ساقه و سرخی زرد یافت می شود. این امراض در سراسر جهان وجود دارد.           

علایم مرض

داغهای زرد رنگ روی ساقه های نبات از علایم مرض است که اسپور های قارچ روی این داغها به وجود می آید. بته به میزان مقاومت نبات نسبت به آلوده گی علایم مرض از نقطه های کوچک تا داغها که تمام سطح اندام آلوده را فرا میگیرد متفاوت است. در سرخی زرد داغها به صورت خطوطی در سطح برگ ایجاد می شود و زیان شدیدی میرساند. میزان خسارات وا بسته به دوران رشد دارد و اپیدمی قبل یا در مرحله گل دهی خساره زیاد را وارد میکند. سرخی ها هم مانند سیاه قاق سطحی، تعریق و تنفس را افزایش داده و فتوسنتیز رامی کاهد و در نتیجه قدرت گیاه و تخم گیری را تقلیل میدهد.         

عامل مرض:

نوع             عامل سرخی برگ قهوه ای، یک یا چند شبه نوع          عامل رنگ ساقه و عامل سرخی زرد است. هر کدام این نوع ها چند نژاد جدید را به وجود میآورند که مقاومت ارقام موجود را میشکند. این نژادهای فیزولوژیکی روی انواع میزبان ها امراض متفاوت دارند. قارچهای عامل امراض سرخی معمولأ از جمله پرازیتهای اجباری محسوب شده اند که به طور مجزا شناخته می شوند. (5)           

مبارزه:

سرخی ها به وسیله ارقام مقاوم بخوبی کنترول می گردند. در 70 سال گذشته متخصیصین به اصلاح نباتات سعی در تهیه ارقام جو مقاوم داشته اند.                   

مقاومت ممکن است اختصاصی یا وسیع باشد. در حالت اول یک جین بوده که در برخی حالتها در اثر تعبیراتی امکان دارد بی تأثیر گردد و در مورد دیگرچند ژن در ایجاد مقاومت شرکت دارد، بنا بر این آسیب پذیری آنها کمتر است. قارچ کش های محافظتی ارزان و قیمت گاهی برای رنگ مصرف میشوند ولی در سالهای اخیر قارچکشهای سیستما تیک در برخی از نواهی جهان استفاده میگردند. (7)               

سرخی زرد

سرخی زرد اولین مرض در مناطق سرد سیر است. لذا روی جوهای کشت شده در نواهی مرتفع یا در زمستان یافت می شود. گر چه این سرخی خسارات زیادی به جو در ایالات متحده وارد نکرده است ولی در اروپا، شوروی سابق، امریکای جنوبی و هندستان چند سال بعد یک با راتفاق می افتد و در سالهای 1978 و 1977 در پرواپیدمی شدیدی اتفاق افتاد.                                                                      

علایم مرض:

علایم سرخی زرد متفاوت بوده ولی ابتدا در بهار زودتر از سرخی ساقه ظاهر میشود. زرد به خصوصی روی برگ و خوشه به صورت خطوطی تشکیل میگردد. اندازه داغها انفرادی                         میلی متر بوده و ولی خطوط ایجاد شده درسراسر برگ در بین رگ برگ ها ادامه می یابد. روی نبات جوشها خطی نبوده و بطور منفرد است.                                                                                    

عامل مرض:

قارچ                   عامل مرض سرخی زرد است که میزبان واسطه ای ندارد. میزبانهای این قارچ وسیع تر از سایر سرخی بوده، جو، گندم، جودر و بیش از 18 جنس از خاندان گندمیان را آلوده میکند و نباتات دایمی در حفظ قارچ اهمیت زیادی دارند.                                                                                                   

نژادهای فیزولوژیکی متعددی ازاین قارچ شناخته شده است.

سپورها به قطر 20 تا 30 میکرو متر بوده زرد متمایل به نارنجی و کروی هستند. آنها دارای ضخیم و خاردار بوده و جوشه ها روی غلاف می باشد و به سرخی قهوه ای تیره و اغلب به صورت خطوط دراز و تیره هستند. سپورها بدون آنکه به زمستان رو برو شوند جوانه زده ولی چون میزبان برای آنها شناخته نشده و سپورهایی تأثیر خواهد ماند.                                                                                            

مبارزه:

سرخی زرد جو از سپورها که در محل بر جای مانده یا از میزبانهای دور تر به وسیله باد آورده شده آغاز میگردد. جو در ارتفاعات کمتر گاهی در اثر اوردینیوسپور های علفهای مرتفع تر آلوده میشود. آلوده گی ها در خزان و زمستان اتفاق می افتد زیرا میسلیوم در حرارت 5 درجه زنده میماند. سپور ها قدرت زنده ماندن خودرابه سرعت در حرارت بیش از 15 درجه از دست میدهند و حرارت مناسب برای جوانه زدن آنها از 5 تا 15 درجه سانتی گراد است و درصفر و 21 درجه محدود میشود. گسترش مرض در حرارت 10 تا 15 درجه رطوبت یا شبنم متناوب در شدید ترین حد است.(3)                                                                                               

عوامل طبیعی بیماری زا

رنگ رگها:

این عارضه در اثر کشت عمیق تخم و بیشتر در خاکهای متراکم است در حرارت کم یا زیاد نیز اتفاق می افتد که نباتات دارای رگهای عرض سفید متمایل به زرد روی ساقه ها و برگهای آن می باشد. عرض رگها بیش از دو سانتی متر بوده و متناوب با بافت سبز طبیعی است، گاهی در اثر خشکی سریع، آب اشبا یا برگهای یخ زده که در معرض تابش آفتاب قرار میگیرند این عرض اتفاق می افتد. چون رشد در سه یا چهار روز کامل میشود سه یاچهار رگ روی بته ها ایجاد میگردد. حساسیت اندامها به حرارت زیاد افزایش سن به شدت کاسته شده و آب حاوی آن نیز کم میگردد.(4)       

خساره زمستان و یخ زده گی

در معرض سردی قرار گرفتن جو ها ی کشت شده در خزان یا زمستان در موقع خوشه دهی به بسته های جوزیان میرساند. میزان خسارات وارد شده مربوط به ضرر با درجه های مختلف است. ااااا سردی وذوب شدن در مناطق جوکاری زمستان ایا لات متحده مرکزی اتفاق می افتد. دوام جو زمستانی به نیروی مقاومت و سختی در مقابل تعدادی از عوامل سنجیده میشود. پس از آنگه نباتات به مدت دو تا چهار هفته در اثر سردی نزدیک به یخ بندان ، سخت شدند. تحمل خودرا در این سردی از دست می دهند. نباتات وا بسته به شرایط فزولوژیکی خود به خصوص میزان رطوبت در اثر حرارت کم ممکن است بمیرند.(1)                                                          

تغذیه:

بته ها باید در شرایط مناسبی با حد اقل مواد غذایی برویند تا محصول زیادی تولید کنند. عناصر عمده و اصلی مورد نیاز برای رشد جو،کاربن،هایدروجن و آکسیجن همراه با نایتروجن،فاسفورس،پتاشیم،مگنیزیم،کلسیم،سلفراست.عناصر تقریبأ اصلی آهن،منگنیز، مس، مولبدیم و سایدالمونیم باشد. بسیاری از عناصربه دیگری پیوسته گی دارند. به طوریکه اصلاح یکی ممکن است در مشخصات یا قابل استفاده شدن دیگری تاثیر گزارد.بهره بری تمام مواد غذایی تحت تاثیر آب،حرارت و عوامل کیمیاوی و فزیکی خاک است.بعضی مواد غذایی اگر به مقدار زیاد برای جو به کار برده شود باعث سختی میشوند. زیادی عناصررا مشکل تر از کمبود آنها میتوان اصلاح نمود.                                                                                           

علایم نا برابر بودن مواد غذایی در جو نا معلوم است. اثر بی مورد جو،از دست دادن رنگ سبز،ضعیف ماندن،کم پنجه زدن، تقلیل محصول و پایین بودن کیفیت دانه ها از علایم کمبود به شمار می رود. علایم کمبود بیشتر در مرحله بین شاخه زنی و ظهور خوشه مشاهده میشود.زیرا درین مرحله نیاز به مواد غذایی زیادتر است.برای تشخیص میزان عناصر ضرورت دارد تجزیه نبات و خاک همراه با مشاهده علایم مرض انجام شود.(3)                                                                                

                                                                              

عدم تعادل مواد غذایی:

نایتروجن-

نایتروجن یک ماده مهم متشکله پروتئین نباتی بوده و از مهمترین عناصر محدود کننده تولید جو در سراسر جهان به شمار می رود.کمبود نایتروجن رشد ریشه را محدود ساخته و شاخه زمینی را تقلیل می دهد و سبب کوچک و ظریف ماندن ساقه شده و برگها سبز کم رنگ می گردد.علایم کمبود نایتروجن ابتدا از قاعده برگهای مسن ظاهر می شود. زیادی نایتروجن رشد ساقه را زیاد ساخته و دیر رس میگردد.          

فاسفورس:

کمبود فاسفورس رشد را به شدت محدود ساخته و در خاکهای با کمبود مواد عالی مشکل اساسی به شمار میرود. برگهای بته های جو با کمبود فاسفورس سبز آبی رنگ شده و نوک آنها قهوه ای میگردد و میمیرند. مواد رنگی ارغوانی ممکن است در برگها ، ساقه هاو خوشه بته های با کمبود شدید ایجاد شود. به هر حال برخی از ارقام دارایی رنگ ارغوانی طبیعی بوده که امکان دارد با کمبود فاسفورس اشتباه گردد. بته های جوان نسبت به کمبود حساس تر اند که حساسیت آنها به پوسیده گی ریشه در اثر پی تیوم نیز افزایش می یابد.                                                                       

مگنیزیم-

کمبود مگنیزیم نیز کم است و اگر اتفاق رشد ممکن است طبیعی باشد، ولی برگها گاهی سبز پدیده رنگ است و نواحی لب برگها صدمه می بیند.کم بود شدید در نباتات ایجاد کوتاهی میکند. محلول پاشی شاخه و برگ به سهولت کم بود را مرتفع می سازد.(5)                                                                                               

نتیجه گیری

از تهیه این سمینار که تحت عنوان امراض جو می باشد میتوان چنین نتیجه گرفت که یک نبات زمانی مریض گفته میشود که فزولوژیکی نبات تغییر وارد آید که این خود نتیجه اخلال عامل مرض در داخل نبات می باشد. قارچها، بکتریا ها و ویروسها که مهمترین عاملین امراض نباتی به شمار می آید هر کدام مرض جدا گانه با علایم علهده را در داخل نبات سبب می شود، بطورخلاصه میتوان گفت که.                             

1- بذر انواع مقاوم نبات در مقابل پتوجن و همچنان نباتات که عاری از مرض باشد باید کشت گردد.                                                                                       

2- برای اقدام تدابیر حفظ تقدیم و یا وقایه از مرض ضد عفونی کردن زمین تخم بزی حتمی و ضروری پنداشته میشود، تا باشد که از حمله عاملین مرض در نبات جلوگیری به عمل آید.                                                                                

3- در موقع که مرض در نبات دیده شد ویا علایم آن به نظر رسید باید از ادویه جات ضد آفات استفاده نمود و استعمال آن وابسته به شدت و زمان بروز مرض می باشد.

4- در طول دوره نموی و زندگی جو عوامل محیطی (حرارت، رطوبت و PH ) و غیره در مصاب ساختن نبات جو توسط عاملین مرض رول دارد.                          

5- اکثرأ باکتریاها و ویروسهایکه نبات جورا مورد حمله قرار میدهند در حرارت های معین وبه اشکال گوناگون زمستان را سپری نموده و با وسایل مختلف از یکجا به جای دیگر انتقال می یابند.                                                                                

6- خشک و مرطوب بودن هوای منطقه در سرعت انتشار مرض رول دارد.

7- علایم مرض که از اثر حمله پتوجن به روی باقی می ماند مربوط به نوع مرض و شدت مرض می باشد.                                                                               

8- برخی از امراض از طریق خاک انتشار مینماید که در این صورت تناوب زراعتی مناسب وپاک نگهداشتن مزرعه در کنترول مرض موثر می باشد، نباتات که بعد از رفع حاصل در زمین باقی مانده اند جمع واری و حریق گردد.                             

9- فاصله های زمانی. بین دو ادویه پاش نیز به شدت مرض ارتباط دارد، اگر مرض باشدت. بیشتر بالای نبات جو حمله ور شده باشد ادویه جات با غلظت بیشتر و در فاصله کوتاه تر استعمال میشود و اگر شدت مرض کم باشد بر عکس از غلظت ادویه جات کاسته شده و فاصله زمانی نیز زیاد تر میشود.                                          

10- رشد و انکشاف مرض بشرایط خاص محیطی مربوط می باشد که حرارت های بالای، پا یانی، اوسط در رشد و انکشاف مرض موثر می باشد.                           

سفارشات

از اینکه جو از زمره غله جات مهم و منبع با ارزش غذائی حیوانات بوده ودر نواهی مختلف کشور توافق خوب با آب و هوا داشته غذائی روزمره یک تعداد زیاد از حیوانات کشور را تشکیل میدهد. بنا بر این حفاظت و مراقبت جری از نبات جو در طول دوران رشد و نموی حایز اهمیت میباشد که از این طریق میتوان به تولیدات کشور افزود.                                                                                          

فلهذا سفارش میشود که:

1- امراض قارچی که یکی از مدهشترین و زیان آور ترین امراض میباشد که نبات جو را بشمول نباتات دیگر مورد حمله قرار میدهد که در نتیجه کاهش در محصول این نبات رونما میگردد. برای بیرون رفت از مفصله باید راهای دقیق عملی و شیوه های کامل و مناسب  در نظر گرفته شود که اخذ تدابیر وقایوی واستفاده از قارچ کش ها و غیره در مبارزه علیه این مرض از جمله تدابیر لازم پنداشته میشود که باید عملی گردد.                                                                                                   

2- از لحاظ اینکه بعضی از پتوجن ها که عامل مرض در نبات جو میشود در صورت تناوب جو با بعضی نباتات دیگر شدت تأثیر آنها زیاد می شود بنا بر این باید از تناوب زراعتی که تأثیرات ناگوار مرض را برای نبات جو بیشتر می سازد جدأ خودداری شود و نباتاتیکه در صورت تناوب با جو در کنترول یا کاهش مرض رول دارد به صورت نوبتی زرع گردد.                                                                          

3- استعمال ادویه جات کیمیاوی در اولین مرحله بروز مرض باید استفاده گردد. زیرا این عمل اقتصادی بوده و هم در کنترول و ازبین بردن مرض در مزرعه رول دارد. 

4- تغذیه مناسب نبات جو در مقاومت این نبات در برابر حمله پتوجن دارای اهمیت می باشد زیرا به هر اندازه که نبات جو به صورت درست و مناسب تغذیه شود در مقابل مرض هایزثبات و مقاومت بیشتر دارد. فلهذا باید مواد غذائی کافی در اختیار داشته باشد تا از حمله پتوجن در امان بماند.                                                    

5- شیوع مرض، انتقال مرض، عامل مرض و کنترول مرض باید اصولأ در نظر گرفته شده و مورد ارزیابی قرار گیرد تا باشد که نبات سالم عاری از مرض باکمیت و کیفیت بهتری غذائی و اقتصادی برای دهاقین تولید شود و هم این عمل در ارتقأ سطح اقتصادی ملی درکشور رول دارد.                                                                 

6- ورایتی های مقاوم نبات جو باید به دهاقین کشور توزیع گردد که در مقابل امراض مقاومت داشته باشد.                                                                                  

منابع

1- اخوت- داکتر سید محمد- بیماری غلات- دانشگاه ایران- سال 1383-

 صفحه 2-11                                                                                          

2- پوپل- محمد اکبر- امراض نباتات مزروعی- وزارت تحیصیلات عالی افغانستان سال 1383- صفحه 147-159                                                                   

3- تاج بخش- داکتر مهدی- زراعت غلات- دانشگاه جهاد- سال1382-

 صفحه 154-157

4- تبریزی- ساسان صادقی خامنه ای- بیماری قارچی محصولات زراعتی وباغی- سال 1381- صفحه 33-35                                                                       

5- خدابنده داکتر ناصر- غلات- دانشگاه تهران- سال 1384- صفحه 227-230

6- دی. ای ماتر- ویراستار- بیماریهای جو- دانشگاه تهران- سال 1374-

صفحه 85-89                                                                                        

7- عبدیثاتی داکتریروس- اصلاح نباتات تکمیلی- دانشگاه تهران- سال 1376-

صفحه 137-140

8- کرهینار- دیپلوم انجنیرفرامز- اساسات زراعت عمومی- وزارت تعلیم وتربیه افغانستان- سال 1364- صفحه 85- 87.